هزینه استهلاک+ نحوه محاسبه انواع استهلاک
هزینه استهلاک چیست و چگونه محاسبه می شود؟
این سوال را می توان از جمله پرسش های متداولی در نظر گرفت که افراد هنگام حسابرسی با آن مواجه می شوند. زمانی که شما سرمایه یا وسیله ای را برای یک پروژه صنعتی مورد استفاده قرار می دهید، به مرور زمان طول عمرش کاهش می یابد. در این شرایط ما کالا را مستهلک در نظر می گیریم.
حال اگر ما بخواهیم میزان استهلاک کالا و نحوه اعمال سود روی آن را محاسبه نماییم، باید تکنیک های مختلفی را به کار گیریم. هر کدام از این تکنیک ها به نحوی خاص پروسه محاسبه استهلاک را تحت تاثیر خود قرار می دهند. در این صفحه ما قصد داریم تا چیستی استهلاک و نکات مهم برای محاسبه آن را به صورت دقیق بررسی نماییم. پس با ما همراه شوید.
بررسی دارایی های استهلاک پذیر
قبل از پرداختن به تکنیک محاسبه هزینه استهلاک، بیایید چیستی دارایی های استهلاک پذیر را مورد بررسی قرار دهیم. به صورت کلی، استفاده طولانی مدت از یک کالا باعث کاهش طول عمر و بازدهی آن می شود. استهلاک در لغت به معنای فرسودگی می باشد. به همه دارایی ها و وسایلی که می توانند کهنه و غیر قابل استفاده شوند، دارایی های استهلاک پذیر گفته می شود. دارایی های استهلاک پذیر را باید به صورت سالیانه مورد بررسی قرار داد.
در حال حاضر مدل های زیادی از انواع دارایی های استهلاک پذیر وجود دارد. هر کدام از این دسته بندی های دارایی هم یک سری مشخصات ویژه را با خود حمل می کنند. اگر بخواهیم همه این دارایی ها را در دو دسته بندی تقسیم کنیم، می توانیم به موارد ثابت مشهود و نا مشهود اشاره نماییم. به عقیده شما، هر کدام از این موارد چه ویژگی هایی را با خود حمل می کنند؟
بیشتر بخوانید: آموزش حسابداری در اصفهان
دارایی های ثابت مشهود
دارایی های ثابت مشهود به مواردی گفته می شوند که فیزیکی بوده و ما می توانیم آنها را لمس کنیم. از جمله مهم ترین و متداول ترین مدل های دارایی مشهود باید به اثاثیه منزل، زمین، ماشین، تجهیزات صنعتی و غیره اشاره نمود. همه این موارد از نظر فیزیکی قابل لمس بوده و افراد می توانند آنها را در موقعیت های مختلفی مورد استفاده قرار دهند.
جالب است بدانید که دارایی های ثابت مشهود هم دو زیرشاخه اصلی را در خود جای داده اند! اولین زیر شاخه آنها به دارایی های ثابت استهلاک پذیر اشاره دارد. این دارایی ها عمر مشخصی دارند و پس از طی آن، با استهلاک مواجه می شوند. دارایی هایی همچون ماشین آلات، ساختمان ها و غیره از جمله وسایلی هستند که در این دسته بندی قرار می گیرند.
دومین دسته بندی به دارایی های ثابت استهلاک نا پذیر اشاره دارد. زمین های ساختمانی و منابع طبیعی از جمله مواردی به حساب می آیند که در این دسته بندی قرار می گیرند. پس برای بررسی دقیق شرایط استهلاک، شما باید به این مسئله توجه ویژه ای داشته باشید.
دارایی های ثابت نا مشهود
گاهی اوقات برخی از دارایی های یک فرد همچون سهام شرکت های مختلف را نمی توان لمس کرد. در این شرایط، دارایی در دسته نا مشهود قرار می گیرد. دارایی های زیادی را می توان برای این مسئله مثال زد. از جمله مهم ترین و متداول ترین مواردی که در این دسته بندی قرار می گیرند، باید به سهام، حق امتیاز، حق تالیف، حق اختراع و غیره اشاره نمود. این موارد نه تنها روی بازدهی شما موثر اند، بلکه می توانند استهلاک داشته باشند.
لازم به ذکر است که نوع دارایی هیچ اهمیتی ندارد؛ در هر صورت هم دارایی های مشهود و هم دارایی های غیر مشهود می توانند استهلاک پذیر باشند. البته که استثنا هایی هم در این زمینه وجود دارد. مثلا زمین های عادی از جمله مواردی هستند که با استهلاک مواجه نخواهند شد چرا که یک زمین طول عمر محدودی نداشته و تا ابد می تواند مورد استفاده قرار گیرد.
هزینه استهلاک چیست؟
حال که مباحث مقدماتی را پشت سر گذاشتیم، بیایید به یک سوال مهم و کلیدی پاسخ دهیم: هزینه استهلاک چیست؟ به صورت کلی، استهلاک روی ارزش دارایی ها تاثیر گذار می باشد. اگر بخواهیم این عبارت را به صورت علمی بررسی کنیم، باید بگوییم کاهش تدریجی هزینه نهایی یک کالای خریداری شده در طولانی مدت نسبت به سال های مفید آن، تعریفی درست برای استهلاک است. شاید این جمله در نگاه اول کمی پیچیده به نظر برسد پس بیایید تا آن را باز کنیم.
استهلاک در واقع به معنای کهنه شدن و از کار افتادن تجهیزات و دارایی های مختلف می باشد. بیایید فرض کنیم که شما یک کارگاه تولید خیارشور دارید. بالاخره تجهیزاتی که در این زمینه مورد استفاده قرار می دهید، طول عمر بی نهایت نداشته و بالاخره یک روز با خرابی یا مشکل مواجه می شوند.
در این شرایط، برای جلوگیری از ایجاد مشکل در طولانی مدت شما باید هزینه های استهلاک و نحوه محاسبه آنها توجه ویژه ای داشته باشید. محاسبه استهلاک به صورت عمومی باعث افزایش میزان بازدهی شما می شود.
هزینه استهلاک چگونه محاسبه می شود؟
برای محاسبه هزینه استهلاک به صورت دقیق و اصولی، شما باید چند متغیر مختلف را در اختیار داشته باشید. بهای خرید، ارزش افزوده و هزینه های حمل و نصب از جمله متغیر های کلیدی به حساب می آیند که در این دسته بندی قرار می گیرند. برای محاسبه استهلاک ما یک عامل واقعی و دو عامل تخمینی را در نظر می گیریم.
عامل واقعی در این فرمول، بهای تمام شده کالا می باشد. یعنی هزینه ای که شما برای تهیه آن پرداخت کرده اید، به صورت دقیق باید مورد استفاده قرار گیرد.
عوامل تخمینی که روند محاسبه هزینه استهلاک را تحت تاثیر خود قرار می دهند، شامل موارد ویژه ای همچون عمر مفید یک دارایی و ارزش اسقاطی آن هستند. محاسبه این موارد باید توسط کارشناسان اقتصادی صورت گیرد.
عدم توجه به این مسئله هنگام محاسبه هزینه های استهلاک، چالش های متعددی را سر راه شما قرار خواهد داد. ماده 149 قانون مالیات های مستقیم، اطلاعات جامعی را در این مورد منتشر کرده است. جالب است بدانید که برای هزینه استهلاک، شما نیازی به پرداخت مالیات نخواهید داشت!
عوامل موثر در هزینه استهلاک
اگر بخواهیم عوامل موثر در فرمول محاسبه هزینه استهلاک را به یک جمع بندی نهایی برسانیم، باید بگوییم که متغیر های خاصی همچون ارزش اسقاطی، عمر مفید و بهار تمام شده از جمله متغیر های کلیدی به حساب می آیند که در این زمینه مورد استفاده قرار می گیرند. بیایید هر کدام از این موارد را به صورت جداگانه زیر ذره بین ببریم.
آیا شما از چیستی ارزش اسقاطی خبر دارید؟ همانطور که گفته شد، با اتمام طول عمر مفید یک کالا، ارزش آن کاهش می یابد. ارزش یک دارایی پس از اتمام طول عمر مفید به عنوان ارزش اسقاط شناخته می شود. از جمله دیگر نام های این مفهوم می توان به ارزش قراضه اشاره نمود.
دومین متغیر پر اهمیت به عمر مفید برآوردی اشاره دارد. عمر مفید برآوردی به سال هایی مربوط است که می توان از دارایی استفاده نمود. بالاخره یک دارایی مشهود یا غیر مشهود را می توان طی بازه های زمانی مشخصی به کار گرفت.
سومین و آخرین متغیر مهم موثر در روند محاسبه هزینه استهلاک به بهای تمام شده تاریخی دارایی اشاره دارد. این فاکتور به متغیر هایی همچون قیمت خرید، هزینه حمل، هزینه نصب و ارزش افزوده وابسته خواهد بود. برای محاسبه به صورت اصولی، شما لزوما باید به این موارد توجه ویژه ای داشته باشید تا با مشکلی مواجه نشوید.
بهترین روش محاسبه هزینه استهلاک کدام است؟
به نظر شما بهترین روش موجود برای محاسبه هزینه استهلاک کدام است؟ کارشناسان فعال در حوزه اقتصاد، فرمول های متنوعی را برای دنبال کردن این پروسه مورد استفاده قرار می دهند. هر کدام از این فرمول ها به نحوی خاص روند محاسبه استهلاک را تحت تاثیر خود قرار خواهند داد. به صورت کلی، شرایط شما و پروژه ای که روی آن کار می کنید مهم ترین متغیری است که محاسبه هزینه های مربوط به استهلاک را تحت تاثیر خود قرار خواهد داد.
از جمله محبوب ترین تکنیک های به کار رفته در این زمینه می توان به فرمول محاسبه نزولی، فرمول محاسبه جمع سنوات، فرمول محاسبه نزولی و مضاعف، فرمول محاسبه بر اساس میزان تولید و فرمول محاسبه با استفاده از خط مستقیم اشاره نمود. شما همواره باید بر اساس نیاز ها و شرایط پروژه ای که روی آن کار می کنید، بهترین فرمول را نیز به کار گیرید.
محاسبه هزینه استهلاک به صورت نزولی
اولین تکنیک مطرح به کار رفته برای محاسبه هزینه استهلاک، به روش نزولی یا مانده نزولی اشاره دارد. به صورت کلی، در این روش افراد نرخ ثابتی را در نظر گرفته و طی سال های متوالی، هزینه را به صورت جداگانه مورد بررسی قرار می دهند. در این روش، فرض ما این است که هرچه دارایی به آخر طول عمر خود نزدیک تر می شود، بازدهی کمتری را در اختیار شما قرار می دهد. در نتیجه، بازدهی دارایی های جدید بیشتر از موارد قدیمی و کهنه خواهد بود. با استفاده از فرمول زیر، شما می توانید میزان استهلاک دارایی های خود را بررسی کنید.
محاسبه هزینه استهلاک به صورت جمع سنوات
تکنیک جمع سنوات یا مجموع سنوات از جمله دیگر مواردی به حساب می آید که روی پروسه محاسبه هزینه استهلاک به صورت کامل تاثیر می گذارد. برای استفاده از این فرمول، شما باید مشخص کنید که برای چه بازه زمانی به دنبال استفاده از تجهیزات استهلاک پذیر خود هستید.
به عبارت دیگر شما باید طول عمر مفید و میزان استفاده از تجهیزات موجود را به صورت دقیق در اختیار داشته باشید. این فرمول به مجموعه سال های استفاده از تجهیزات و دارایی ها به صورت کامل وابسته است.
زمانی که ما تعداد سال های مد نظرمان برای استفاده از کالا را به دست آوردیم، آماده محاسبه فرمول هستیم. در این فرمول، کل سال های استفاده یا مجموعه سنوات در مخرج قرار گرفته و عمر مفید ضرب در ارزش اسقاط منهای بهای تمام شده در صورت قرار خواهد گرفت.
البته که این تکنیک را فقط باید در پروژه های اقتصادی خاص به کار گرفت چرا که کمی چالش برانگیز است. در فرمول زیر، شما می توانید متغیر های مورد نیاز برای محاسبه به این روش را خیلی بهتر مشاهده نمایید.
محاسبه هزینه استهلاک به صورت نزولی مضاعف
یکی دیگر از تکنیک های محبوب به کار رفته برای محاسبه هزینه استهلاک به فرمول نرخ مضاعف یا نرخ نزولی مضاعف اشاره دارد. در این روش شما باید هزینه استهلاک سالانه خود را در یک نرخ ثابت ضرب نمایید. مهم ترین عاملی که این فرمول را تحت تاثیر خود قرار می دهد به نرخ نزولی اشاره دارد.
شما باید روش نزولی را به کار گیرید تا میزان استهلاک را از آن طریق، مورد بررسی قرار دهید. سپس شما می توانید به سراغ سال های مد نظر بروید و آنها را نیز در فرمول به کار گیرید. برای محاسبه نرخ مضاعف استهلاک، در ابتدا شما باید فرمول زیر را به کار گیرید.
سپس با استفاده از فاکتور زیر، شما می توانید هزینه های نهایی را به صورت کامل مورد بررسی قرار دهید.
محاسبه هزینه استهلاک به صورت خط مستقیم
محاسبه هزینه استهلاک با روش خط مستقیم، بهترین و ساده ترین تکنیک موجود در جلوی پای شما به حساب می آید. به خاطر داشته باشید که بر خلاف سایر تکنیک های معرفی شده، این روش اصلا سخت یا پیچیده نمی باشد. اگر شما با عملیات های ساده و پایه ای ریاضی آشنایی داشته باشید، به راحتی می توانید هزینه استهلاک را از این طریق محاسبه نمایید. اگر هزینه استهلاک شما در هر سال یکسان بوده و تغییری پیدا نمی کند، می توانید فرمول زیر را به کار گیرید.
محاسبه هزینه استهلاک بر اساس میزان تولید
در نهایت، آخرین تکنیک محبوب به کار رفته برای محاسبه انواع استهلاک به میزان تولید اشاره دارد. هر واحد تولیدی یک حجم استهلاک خاص دارد. توجه به آن حجم می تواند روند انجام محاسبه را به صورت مستقیم تحت تاثیر خود قرار دهد. بر این اساس، شما باید دو فرمول مختلف را محاسبه نمایید. استهلاک هر واحد تولیدی در سراسر جهان، با فرمول زیر محاسبه خواهد شد.
پس از محاسبه موارد بالا، با استفاده از فرمول زیر شما می توانید میزان استهلاک دارایی های خود در یک سال یا واحد مالی را مورد بررسی قرار دهید.
به خاطر داشته باشید که برخی از کارشناسان، به استفاده از ساعت کار در این فرمول علاقه نشان می دهند. یعنی آنها به جای استفاده از کل تولید، کل ساعت کارکرد را مورد استفاده قرار می دهند. اگر استهلاک روی تجهیزات شما بر اساس ساعت تاثیر گذار است، لزوما باید فرمول را شخصی سازی نمایید. همانطور که گفته شد، شرایط شما و پروژه ای که روی آن کار می کنید مهم ترین متغیر موثر در پروسه محاسبه استهلاک به حساب می آید.
هنگام محاسبه هزینه استهلاک باید چه نکاتی را مد نظر قرار داد؟
آیا شما هم به دنبال محاسبه هزینه استهلاک به صورت دقیق در بهترین حالت ممکن هستید؟ در این صورت باید چند نکته خاص و کلیدی را مد نظر قرار دهید. به صورت کلی، استهلاک فرمول های زیادی دارد. انتخاب بهترین فرمول بر اساس ماهیت پروژه همواره نتایج مطلوبی را در اختیار شما قرار می دهد. البته که برای افراد بی تجربه، انتخاب فرمول مناسب و انجام محاسبات بر همان اساس کار راحتی نیست. در این شرایط، شما می توانید به سراغ کارشناسان حرفه ای و تیم های خبره سوم شخص بروید.
جدا از این مسئله، هزینه استهلاک می تواند با میزان سود یا زیان شما جمع زده شود. یعنی پس از محاسبه استهلاک به صورت دقیق، شما باید سود و زیاد خود را زیر ذره بین ببرید و محاسبات ضروری در آن قسمت را نیز انجام دهید. مباحثی همچون استهلاک انباشته هم می توانند روی سود و زیاد شرکت شما تاثیر گذار باشند.
استهلاک انباشته به همه هزینه هایی گفته می شود که شما برای جلوگیری از استهلاک یا مدیریت آن اختصاصی داده اید. این مبلغ ماهیت بستانکار بوده و می تواند در دسته حساب های دائمی قرار گیرد. معمولا استهلاک انباشته به دوره های مالی بعد منتقل شده و در دوره جاری کاربردی ندارد.
کلام آخر
همانطور که در این صفحه مشاهده کردید، انواع استهلاک دسته بندی های زیادی داشته و هر کدام را به نحوی خاص می توان محاسبه نمود.
اگر شما هم به محاسبه استهلاک به صورت دقیق علاقه مند هستید، لزوما باید مقداری زمان با ارزش خود را صرف بررسی روش های در نظر گرفته شده در این زمینه نمایید. به خاطر داشته باشید که هنگام محاسبه مباحثی همچون استهلاک، شما باید نوع سرمایه گذاری و روند کاهش ارزش را در نظر بگیرید.
کاربرانی که در این زمینه تخصصی ندارند، برای محاسبه هزینه استهلاک باید چندین نکته مختلف را تحت تاثیر خود قرار دهند. نکات مذکور در این صفحه به شما کمک می کنند تا روند محاسبه استهلاک و هزینه های ضروری خود را تا حد قابل توجهی مدیریت نمایید. جدا از این مسئله، استهلاک در صنایع ایران می تواند متغیر باشد. پس دریافت مشاوره از کارشناسان خبره و حرفه ای فعال در این زمینه همواره نتایج مطلوبی را در اختیار شما می گذارد.
دوره ها و محصولات آموزش حسابداری
دیدگاهتان را بنویسید