مالیات بر رمز ارز و دارایی های دیجیتال سال ۱۴۰۴
بازار رمزارزها در چند سال اخیر بهسرعت رشد کرده و سودهای قابلتوجهی برای معاملهگران و فعالان این بازار به همراه داشته است. با گسترش این معاملات، دولتها و سازمانهای مالیاتی لزوماً باید چارچوبهایی برای شناسایی درآمدها و اخذ مالیات تعیین کنند. در ایران موضوع مالیات ارز دیجیتال ۱۴۰۴ به یکی از مباحث مهم تبدیل شده است؛ از تعریف و شمولیت گرفته تا محاسبه مالیات ارز دیجیتال و روشهای عملیاتی پرداخت یا ثبت اظهارنامه.
مالیات ارز دیجیتال چیست ؟
مالیات ارز دیجیتال به مالیاتی گفته میشود که بر درآمدهای حاصل از معاملات رمز ارزها و فعالیتهای مرتبط با بازار کریپتوکارنسی، از جمله خرید و فروش، استخراج و درآمدهای ناشی از ارائه خدمات مرتبط، تعلق میگیرد. درآمد معاملهگران، سود حاصل از فروش رمز ارزها و درآمدهای مرتبط با استخراج یا ارائه خدمات رمز ارزی بهعنوان درآمد مشمول مالیات شناخته میشود.
وقتی دارایی دیجیتال نقد شود یا بهعنوان وجه پرداختی مورد استفاده قرار گیرد، قوانین مالیاتی نیز وارد عمل میشوند و درآمد حاصله باید در اظهارنامه مالیاتی گزارش و مالیات متعلقه پرداخت گردد. نگهداری طولانیمدت دارایی دیجیتال بدون فروش یا تبدیل نقدی معمولاً مشمول مالیات بر درآمد نخواهد بود مگر اینکه دارایی بهصورت عملیاتی تبدیل یا مورد استفاده قرار گیرد.
قوانین مالیات ارز دیجیتال ۱۴۰۴
در ایران قانون خاصی منحصر به بازار رمز ارزها تصویب نشده و درآمد معاملهگران رمز ارزها مطابق مفاد قانون مالیاتهای مستقیم و مواد مرتبط با مالیات بر درآمد و مالیات درآمد اتفاقی مورد رسیدگی قرار میگیرد. بهطور مشخص، درآمدهای حاصل از معاملات ارز دیجیتال مطابق مواد مربوط به مالیات بر درآمد (مانند مواد ۹۳ و ۹۴) و مواد مرتبط با مالیات درآمد اتفاقی (مانند مواد ۱۱۹ و ۱۳۱) در حوزه شمول قرار میگیرند.
بخشنامههای سازمان امور مالیاتی مراکز استخراج رمز ارز را بهعنوان واحد تولیدی صنعتی شناخته و مشمول مقررات مالیاتی مینمایند. همچنین درآمد حاصل از صادرات در شرایط اعلامی بانک مرکزی ممکن است مشمول نرخ صفر گردد. سازمان امور مالیاتی روشهای ثبت اظهارنامه و پرداخت الکترونیکی را از طریق سامانههای رسمی اعلام کرده است.
نحوه محاسبه مالیات ارز دیجیتال ۱۴۰۴
نحوه محاسبه مالیات ارز دیجیتال ۱۴۰۴ در عمل از نوع مالیات بر درآمد یا عملکرد در نظر گرفته میشود و تعیین نرخها بر اساس مبانی ماده ۱۳۱ قانون مالیاتهای مستقیم انجام میشود. ساختار نرخها بهصورت پلکانی بوده و برای سطوح مختلف درآمد، نرخهای متفاوتی اعمال میگردد.
- درآمد خالص تا سقف ۲۸۸,۰۰۰,۰۰۰ ریال: معاف
- درآمد خالص تا سقف ۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال: نرخ ۱۵٪
- درآمد خالص تا سقف ۱,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال: نرخ ۲۰٪
- درآمد مازاد بر ۱,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال: نرخ ۲۵٪
برای اشخاص حقوقی، مالیات عملکرد معمولاً بر اساس ماده ۱۰۵ قانون مالیات مستقیم و نرخهای مربوط تعیین میشود. درآمدهای حاصل از سود سهام یا سهم شرکا در برخی موارد مشمول مالیات محسوب نمیشوند. توجه شود که این درصدها و مبالغ ممکن است در رویهها و بخشنامهها تغییر یابند.
نحوه پرداخت مالیات ارز دیجیتال ۱۴۰۴
نحوه پرداخت مالیات ارز دیجیتال ۱۴۰۴ از طریق سامانههای الکترونیکی سازمان امور مالیاتی انجام میشود. روند کلی پرداخت و ثبت اظهارنامه بهصورت زیر است :
1️⃣ پیشثبتنام و ثبتنام در سامانه عملیات الکترونیک مالیاتی (tax.gov.ir) برای دریافت نامکاربری و کلمهعبور.
2️⃣ ورود به بخش اظهارنامه یا صورت معاملات فصلی و انتخاب گزارش مناسب (گزارش خرید یا فروش).
3️⃣ ایجاد رکورد جدید، تکمیل اطلاعات معامله و ثبت نهایی اظهارنامه.
4️⃣ پس از تعیین مالیات، صدور قبض مالیاتی و انتخاب روش پرداخت: پرداخت از طریق سامانه پرداخت قبض مالیاتی، پرداخت با شناسه ۳۰ رقمی (payments.tax.gov.ir)، یا پرداخت با بارکد ۴۲ رقمی.
5️⃣ هدایت به درگاه بانکی و پرداخت آنلاین مالیات.
این فرایند الکترونیکی جهت تسهیل ثبت و پرداخت مالیات و نگهداری مستندات مالیاتی طراحی شده است.
چه مواردی مشمول مالیات ارز دیجیتال میشوند ؟
مواردی که مشمول مالیات شناخته میشوند شامل موارد زیر است :
1️⃣ فروش یا تبدیل ارز دیجیتال به ریال یا سایر ارزها بهشرط کسب سود؛
2️⃣ دریافت ارز دیجیتال بهعنوان پرداخت برای فروش کالا یا ارائه خدمات؛
3️⃣ دریافت جایزه یا پاداش در بستر بلاکچین؛
4️⃣ استخراج ارز دیجیتال و درآمد حاصل از فعالیتهای استخراج.
در مقابل، تنها نگهداری و هولد کردن دارایی بدون فروش یا تبدیل معمولاً مشمول مالیات نیست. همچنین زمان نگهداری میتواند در دستهبندی مالیات بر عایدی سرمایه مؤثر باشد (کوتاهمدت و بلندمدت).
جدول مالیات ارز دیجیتال
| موضوع | توضیح |
|---|---|
| شمول کلی | درآمدهای حاصل از معاملات، استخراج و ارائه خدمات مرتبط با رمز ارزها مشمول مالیات بر درآمد شناخته شدهاند. |
| مبنای قانونی | مالیات بر درآمد و مواد مرتبط قانون مالیاتهای مستقیم (مواد مرتبط با عملکرد و درآمد اتفاقی) ملاک محاسبه قرار میگیرند. |
| معافیتها و استثناها | نمونههایی مانند خرید ارز مسافرتی، صادرات/واردات رسمی، خرید دارو یا ارز دانشجویی از شمول مالیات خرید و فروش ارز معافاند. |
| روش ثبت و پرداخت | اظهارنامه و پرداخت از طریق سامانههای الکترونیکی سازمان امور مالیاتی انجام میشود. |
| نقش صرافیها | صرافیها و مراجع ثبت انتقال داراییها معمولاً مکلف به ارائه اطلاعات به سازمان امور مالیاتی خواهند بود. |
| نحوه محاسبه | محاسبه بهصورت عملکردی و بر اساس مفاد ماده ۱۳۱ و جداول نرخگذاری انجام میپذیرد. |
مالیات خرید و فروش ارز خارجی در ۱۴۰۴ و ارتباط با مالیات رمز ارز
مالیات خرید و فروش ارز خارجی ۱۴۰۴ نوع دیگری از مالیات است که به معاملات ارزی تعلق میگیرد و با هدف شناسایی فعالان حرفهای و جلوگیری از دپوی ارز وضع شده است.
📍نکات مهم :
1️⃣ نرخ علیالحساب اعلامشده پیشین: ۱۰٪ از ارز مورد معامله (تا زمان اعلام نرخ جدید قابلیت اعمال دارد).
2️⃣ ثبت اظهارنامه و پرداخت از طریق سامانه عملیات الکترونیک مالیاتی انجام میشود.
3️⃣ برخی معاملات معافاند، مانند خرید ارز مسافرتی، صادرات و واردات رسمی، خرید دارو و ارز دانشجویی.
4️⃣ این مالیات مجزا از مالیات رمز ارز است اما هدف کلیِ هر دو شناسایی درآمدهای ناشی از معاملات و جلوگیری از دپوی سودآور است.
آیا خرید ارز از صرافیها مالیات دارد ؟
خرید صرف ارز از صرافیها، تا زمانی که تبدیل یا نقد نشود و برای کسب سود فروخته نشود، معمولاً مشمول مالیات بر درآمد نیست. رویههای مالیاتی زمانی وارد میشوند که ارز خریداریشده بهصورت عملیاتی تبدیل، فروخته یا بهعنوان پرداخت برای کالا یا خدمات استفاده گردد؛ در این موارد سود یا درآمد حاصله باید در اظهارنامه گزارش و مالیات آن پرداخت شود.
علاوه بر این، فعالیتهای حرفهای خرید و فروش ارز که احتمال دپوی ارز و سوداگری دارد، در چارچوب مالیات خرید و فروش ارز خارجی قابل شناسایی و مالیاتپذیر است؛ برخی موارد خاص مانند خرید ارز مسافرتی یا ارز دانشجویی از شمول این مالیات مستثنیاند.
مالیات تریدرها در ایران
1️⃣ مالیات تریدرها بر اساس ماده ۱۳۱ قانون مالیاتهای مستقیم برای اشخاص حقیقی و حقوقی تعیین میگردد.
2️⃣ گردش مالی بالا میتواند روند شناسایی درآمد و تفکیک حسابهای شخصی را پیچیده کند.
3️⃣ عدم اظهار یا کتمان درآمد ممکن است توسط سازمان امور مالیاتی رهگیری و منجر به اعمال جریمه گردد.
4️⃣ نرخها و ضوابط اجرایی میتوانند تغییر کنند؛ مودیان باید مراحل اظهارنامه و پرداخت را از مسیرهای اعلامشده پیگیری نمایند.
نکات مالیات ارز دیجیتال
1️⃣ معاملهگران رمز ارز که سود کسب میکنند مشمول مالیات بوده و در صورت عدم ارائه اظهارنامه ممکن است مشمول جریمه شوند.
2️⃣ استخراجکنندگان رمز ارز بهعنوان واحد تولیدی صنعتی شناخته و مشمول مقررات مالیاتی هستند.
3️⃣ ثبت اظهارنامه و پرداخت مالیات از طریق سامانههای الکترونیکی انجام میشود.
4️⃣ اجرای برخی قوانین ممکن است مرحلهای و منوط به آمادهسازی زیرساختهای سازمان امور مالیاتی باشد.
5️⃣ محاسبه مالیات بر اساس ماده ۱۳۱ قانون مالیاتهای مستقیم و جداول نرخگذاری مطرح میگردد.
6️⃣ نگهداری صرف دارایی دیجیتال مشمول مالیات مستقیم نیست؛ تبدیل یا دریافت بهعنوان درآمد مشمول مالیات خواهد بود.
7️⃣ درآمدهای حاصل از سود سهام یا سهم شرکا در برخی موارد مشمول مالیات نمیباشند.
جمع بندی
مالیات ارز دیجیتال 1404 موضوعی است که معاملهگران، استخراجکنندگان و ارائهدهندگان خدمات رمز ارزی را در بر میگیرد و مبنای آن سود یا درآمدی است که از معاملات یا فعالیتهای مرتبط حاصل میشود. در عمل، زمانی که دارایی دیجیتال نقد شود، بهعنوان وجه پرداختی استفاده گردد یا بهصورت پاداش و درآمد در بلاکچین دریافت شود، آن درآمد مشمول مالیات شناخته میشود؛ نگهداری صرف (هولد بدون فروش) بهطور معمول مالیاتپذیر نیست.
همچنین از منظر سیاستی، اجرای صحیح مالیات ارز دیجیتال میتواند به شفافسازی بازار و کاهش فرار مالیاتی کمک کند؛ در مقابل، نبود زیرساختها یا ابهام در روش محاسبه سود و نرخ مرجع ارز میتواند باعث اختلاف و چالشهای اجرایی شود. در نتیجه، اقدام عملی مودیان شامل ثبت دقیق سوابق تراکنشها، محاسبه خالص درآمد مطابق ضوابط و پرداخت بهموقع از مسیرهای اعلامشده سازمان مالیاتی است تا از جریمهها و مشکلات بعدی جلوگیری شود.
مالیات ارز دیجیتال چیست ؟
مالیات ارز دیجیتال مالیاتی است که بر درآمدهای حاصل از معاملات رمز ارزها، استخراج و ارائه خدمات مرتبط تعلق میگیرد و بهعنوان درآمد مشمول مالیات بر اساس قانون مالیاتهای مستقیم بررسی میشود.
چه زمانی مشمول مالیات ارز دیجیتال میشویم ؟
در صورت نقد شدن دارایی دیجیتال، دریافت ارز دیجیتال بهعنوان پرداخت برای کالا یا خدمات، یا دریافت پاداش/جایزه در بلاکچین درآمد حاصل مشمول مالیات خواهد بود. نگهداری صرف ارز دیجیتال بدون فروش معمولاً مشمول مالیات نیست.
محاسبه مالیات ارز دیجیتال چگونه انجام میشود ؟
محاسبه بر اساس خالص درآمد پس از کسر هزینهها و با استفاده از مبانی ماده ۱۳۱ قانون مالیاتهای مستقیم صورت میگیرد؛ نرخها بهصورت پلکانی و بر پایه سطوح درآمد تعیین میشوند.
نحوه پرداخت مالیات ارز دیجیتال چیست ؟
پرداخت از طریق سامانه عملیات الکترونیک مالیاتی (tax.gov.ir) و سامانه پرداخت قبض مالیات یا با شناسه ۳۰ رقمی و بارکد قابل انجام است؛ پس از صدور قبض، مودی به درگاه بانکی هدایت شده و میبایست مالیات را پرداخت نماید.
آیا استخراج ارز دیجیتال مشمول مالیات است ؟
بله؛ مراکز استخراج ارز دیجیتال بهعنوان واحد تولیدی صنعتی شناخته شده و مشمول مقررات و مالیات مربوطه میباشند.
اگر اظهارنامه ارسال نشود چه میشود ؟
کتمان درآمد یا عدم ارائه اظهارنامه میتواند منجر به تشخیص درآمد توسط سازمان امور مالیاتی و اعمال جریمههای مالیاتی شود.
دیدگاهتان را بنویسید