آموزش حسابداری انبار و چگونگی انجام آن
حسابداری انبار چیست؟
آموزش حسابداری انبار به مجموعهای از فعالیتها و فرایندهای حسابداری اشاره دارد که برای محاسبه و مدیریت ارزش موجودیهای انبار انجام میشود. این شاخه از حسابداری به دنبال تعیین ارزش مادی کالاها و مواد موجود در انبار است. یکی از فرایندهای مهم در حسابداری انبار، “انبارگردانی” است که به طور معمول در پایان یک دوره مالی اجرا میشود. دوره مالی میتواند بر اساس سیاستهای هر سازمان یا شرکت تعیین شود اما در بسیاری از موارد، این فرایند حداقل یک بار در سال انجام میشود.
اهمیت حسابداری انبار:
- افزایش دقت کنترل موجودی:
- حسابداری انبار به شرکتها کمک میکند تا موجودیهای خود را با دقت بیشتری کنترل کنند و از انباشت بیش از حد یا کمبود موجودی جلوگیری کنند.
- کاهش هزینههای نگهداری:
- با مدیریت صحیح موجودیها، هزینههای مرتبط با نگهداری موجودی (مانند هزینههای انبارداری، بیمه، و استهلاک) کاهش مییابد.
- شناسایی ارزش موجودیها:
- این فرآیند به شناسایی دقیق ارزش و مبلغ موجودیهای انبار کمک میکند که برای گزارشدهی مالی و تصمیمگیریهای مدیریتی بسیار حیاتی است.
- تسهیل عملیات حسابداری:
- حسابداری انبار به تعیین ارزش واقعی داراییهای سازمان کمک میکند که این امر باعث میشود فرایندهای حسابداری مانند بستن حسابها در پایان دوره، محاسبه سود و زیان و تهیه گزارشهای مالی به شکل دقیقتر و کارآمدتر انجام شود.
در نهایت، حسابداری انبار نه تنها برای مدیریت داخلی یک سازمان مهم است بلکه برای ارائه اطلاعات دقیق به سرمایهگذاران، حسابرسان و سایر ذینفعان نیز ضروری است.
حسابداری موجودی چیست؟
حسابداری موجودی یک زیرمجموعه از حسابداری است که به محاسبه، پردازش و انتقال اطلاعات مالی مرتبط با موجودی کسبوکار میپردازد. این نوع حسابداری بر روی کنترل، اندازهگیری و ثبت داراییهایی تمرکز دارد که به شکل موجودی کالا در انبار نگهداری میشوند، و به تصویر دقیقی از وضعیت مالی شرکت کمک میکند.
از آنجا که موجودی انبار مدام در حال تغییر است (ورود و خروج کالا)، حسابداری موجودی باید از روشها و رویههای خاصی برای اندازهگیری و ثبت این تغییرات استفاده کند تا اختلافات بین موجودی واقعی و ثبت شده به حداقل برسد. این حسابداری به شرکتها کمک میکند تا محصولات فروخته شده و همچنین محصولاتی که هنوز به فروش نرفتهاند را به دقت ردیابی و مدیریت کنند.
در حوزه تولید، حسابداری موجودی شامل سه دسته اصلی است:
- مواد خام: موادی که هنوز وارد فرآیند تولید نشدهاند.
- مواد در فرایند تولید: موادی که در مراحل مختلف تولید هستند و هنوز به محصول نهایی تبدیل نشدهاند.
- محصولات تولید شده و آماده برای فروش: محصولاتی که فرآیند تولیدشان کامل شده و آماده فروش هستند.
تغییرات در ارزش این موجودیها مستقیماً بر ارزش کلی موجودی شرکت تأثیر میگذارد و به تبع آن، بر ارزش کل تجارت اثرگذار است. این شامل افزایش یا کاهش ارزش ناشی از فروش، خرید، تولید، استهلاک، ضایعات یا تغییرات در قیمت مواد اولیه میشود.
حسابداری موجودی نه تنها به مدیریت دقیق داراییهای شرکت کمک میکند بلکه در تصمیمگیریهای مالی، ارزیابی عملکرد، و تهیه گزارشهای مالی نیز نقش بسزایی دارد.
حسابداری انبار چگونه کار میکند؟
حسابداری انبار به فرایند نظارت و مدیریت مالی موجودیهای یک کسبوکار اشاره دارد که به نمایش دقیق وضعیت مالی از طریق کنترل موجودی کمک میکند. این شامل مدیریت متغیرهای مختلف مانند جابجایی موجودی، نوسانات روزانه، عمر محصولات، موجودیهای از دست رفته و غیره میشود.
برای انجام این کار، شرکتها باید:
- سیستم حسابداری موجودی کالا را انتخاب کنند: این شامل تعیین روشهای ارزیابی بهای تمام شده است که باید سازگار با دستورالعملهای حسابداری باشد.
- ردیابی هزینههای موجودی: هزینههای مرتبط با خرید، تولید و نگهداری موجودی باید به دقت ردیابی شوند.
- ثبت داراییهای موجودی: هر گونه ورود یا خروج موجودی باید ثبت شود تا تصویر صحیحی از داراییهای در دسترس ارائه دهد.
- تعیین ارزش کلی موجودی: این ارزش در ابتدا و انتهای هر دوره حسابداری محاسبه میشود تا تغییرات در موجودی و تأثیر آن بر صورتهای مالی مشخص شود.
دو سیستم اصلی حسابداری انبار که میتوان به کار برد عبارتند از:
- سیستمهای حسابداری موجودی دائمی:
- در این سیستم، موجودیها به طور مداوم پیگیری میشوند. بهروزرسانیها به صورت خودکار انجام میشود و هر ورود یا خروجی از موجودی فوراً ثبت میشود. این روش برای کسبوکارهایی که موجودیهای بزرگ و نوسانات زیادی دارند، مفید است زیرا همیشه اطلاعات بهروز در دسترس است.
- سیستمهای حسابداری موجودی دورهای:
- این سیستم بر اساس بررسیهای دورهای موجودی کار میکند. موجودیها فقط در زمانهای مشخص (مثلاً در پایان هر ماه، فصل یا سال) شمارش میشوند تا بهای تمام شده کالاهای فروخته شده محاسبه شود. این روش برای کسبوکارهای کوچکتر یا با حجم موجودی کمتر ممکن است اقتصادیتر باشد، اما دقت دادههای موجودی به اندازه سیستم دائمی نیست.
هر دو سیستم به نوبه خود مزایا و معایب خود را دارند و انتخاب بین آنها بستگی به نیازهای خاص کسبوکار، حجم موجودی، دقت مورد نیاز در گزارشدهی و منابع موجود برای مدیریت موجودی دارد.
روشهای ارزشگذاری موجودی حسابداری انبار
ارزشگذاری موجودی یکی از جنبههای مهم حسابداری است که شرکتها برای تهیه گزارشهای مالی سالانه و تعیین ارزش موجودیهای فروخته شده از آن استفاده میکنند. موجودیها داراییهای کسبوکار هستند و ارزشگذاری آنها برای ثبت در حسابداری ضروری است.
ارزش موجودیها در محاسبه نرخ گردش موجودی و برنامهریزی خریدهای آینده اهمیت دارد. در حواله انبار، اطلاعات مقداری توسط انباردار و اطلاعات ریالی توسط حسابدار ثبت میشود. چهار روش اصلی برای ارزیابی موجودی کالا در پایان دورههای مالی وجود دارد:
- روش شناسایی ویژه (Specific Identification):
- در این روش، هر کالا از زمان ورود تا فروش ردیابی میشود. مناسب برای اقلام بزرگ، ارزشمند و با ویژگیهای منحصربهفرد است. استفاده از RFID یا شماره سریالها برای ردیابی این کالاها معمول است. این روش دقیق است اما برای اقلام با تعداد زیاد کاربرد محدودی دارد.
- روش میانگین موزون (Weighted Average Cost):
- ارزش موجودی بر اساس میانگین بهای تمام شده اقلام خریداری شده و فروخته شده محاسبه میشود. این روش برای دورههایی که با نوسانات قیمتی مواجه هستند مناسب است، چرا که اثر تغییرات قیمت را کاهش میدهد.
- محاسبه به این صورت است که کل هزینه خرید را بر تعداد واحدهای خریداری شده تقسیم میکنیم تا میانگین بها به دست آید. سپس این میانگین در تعداد واحدهای فروخته شده ضرب میشود تا هزینه کالای فروخته شده محاسبه شود.
- روش LIFO (Last In, First Out):
- در این روش، فرض میشود که آخرین کالاهای وارد شده به انبار اولین کالاهایی هستند که فروخته میشوند. در نتیجه، موجودی پایان دوره شامل قدیمیترین اقلام خواهد بود.
- معایب این روش شامل این است که ممکن است کالاهای قدیمیتر برای مدت طولانی در انبار بمانند، همچنین ممکن است تصویر دقیقی از ارزش موجودی ارائه ندهد به خصوص اگر قیمتها در طول سال نوسان زیادی داشته باشند. به همین دلیل، بسیاری از کسبوکارها روش FIFO را ترجیح میدهند.
این روشها به شرکتها اجازه میدهند تا بهترین روش را بر اساس نوع کسبوکار، نوع محصول و نوسانات قیمتی انتخاب کنند. هر روش مزایا و معایب خود را دارد و تصمیمگیری برای انتخاب یکی از این روشها میتواند بر گزارشدهی مالی و مدیریت موجودیها تأثیر بگذارد.
انبارداری و وظایف انباردار
در موسسات کوچک، ممکن است تنها یک نفر به عنوان انباردار یا حسابدار انبار فعالیت کند، اما در موسسات بزرگتر، این دو نقش ممکن است از هم تفکیک شده باشند. وظایف انباردار در کسبوکارها شامل موارد زیر میشود:
- ارائه گزارشها:
- انباردار باید گزارشهای لازم را به مقامات مربوطه ارائه دهد تا اطلاعاتی دقیق از وضعیت موجودی انبار به دست آید.
- بایگانی اسناد:
- مسئول بایگانی و نگهداری اسناد و مدارک مهم مرتبط با انبار است.
- حراست و نگهبانی:
- باید از اجناس موجود در انبار محافظت کرده و اصول ایمنی را رعایت کند.
- تعیین نقاط سفارش:
- با همکاری با حسابداری صنعتی و واحد سفارشها، حداقل و حداکثر نقاط سفارش را تعیین میکند تا موجودیها به درستی مدیریت شوند.
- کدگذاری و طبقهبندی:
- مسئولیت تنظیم کدگذاری و طبقهبندی کالاها برای سهولت در دسترسی و مدیریت موجودیها را دارد.
- ثبت مشخصات کالاها:
- مشخصات کالاهای وارد شده و خارج شده از انبار را در دفاتر و کارتهای انبار ثبت میکند.
- صدور برگ درخواست خرید:
- در صورت نیاز، برگ درخواست خرید کالا را صادر میکند.
- ثبت فرمهای مرجوعی:
- فرمهای مربوط به مرجوعی یا برگشت از خرید کالا و سایر فرمهای مشابه را ثبت میکند.
- صدور حواله انبار:
- هنگام تحویل کالا به مشتریان یا بخشهای دیگر، حواله انبار صادر میکند.
- ثبت قبض انبار:
- پس از تحویل کالا به انبار، قبض انبار یا برگ رسید جنس را ثبت میکند.
- تحویل اجناس:
- تحویل کالاهای خریداری شده بر اساس اسناد و مدارک خرید انجام میشود تا از تطابق موجودیها با سفارشات اطمینان حاصل شود.
این وظایف نشاندهنده اهمیت نقش انباردار در مدیریت صحیح موجودیها و اطمینان از جریان بدون نقص عملیات انبارداری است.
حسابداری انبار شامل چه مواردی است؟
حسابداری انبار شامل موارد زیر است:
- هزینههای موجودی برای خرده فروشان:
- هزینههای مستقیم: این هزینهها شامل قیمت خرید کالاها و هزینههای آمادهسازی آنها برای فروش است. این ممکن است شامل هزینههای حملونقل، مالیات بر فروش، و هزینههای مرتبط با تبدیل کالا به وضعیت قابل فروش باشد.
- سود ناخالص: از تفاوت بین قیمت فروش و هزینه مستقیم موجودی به دست میآید. حفظ یک نسبت مناسب بین قیمت فروش و قیمت تمام شده کالاها نشاندهنده سلامت اقتصادی کسبوکار است.
- هزینههای موجودی تولیدکنندگان:
- هزینههای مستقیم:
- مواد خام: هزینههای مرتبط با موادی که برای تولید محصول استفاده میشوند.
- هزینههای تولید: شامل هر گونه هزینه مرتبط با فرایند تولید.
- نیروی کار مستقیم: حقوق و دستمزد پرداختی به کارکنانی که مستقیماً در تولید محصولات دخیل هستند.
- هزینههای سربار تولید: این هزینهها مربوط به فرایند تولید هستند اما به طور مستقیم به مواد خام یا نیروی کار مرتبط نیستند. نمونهها شامل:
- حقوق مدیران و کارکنان غیرمستقیم: مانند مدیران کارخانه، حسابداران و غیره.
- هزینههای نگهداری و استهلاک ماشین آلات: شامل هزینههای تعمیر، روانکاری و تأمین انرژی مورد نیاز برای ماشینآلات.
- هزینههای غیرمستقیم دیگر: مثل هزینههای مربوط به نورپردازی، گرمایش، و امکانات رفاهی کارخانه.
- هزینههای مستقیم:
حسابداری انبار به دقت ردیابی و ثبت این هزینهها میپردازد تا ارزش موجودیها به درستی در صورتهای مالی منعکس شود، و نهایتاً به تعیین قیمت تمام شده کالاهای فروخته شده و سودآوری کسبوکار کمک کند.
جمع بندی
آموزش حسابداری انبار مبحثی است که در زمینه مدیریت موجودی انبارها فعالیت کرده و معمولا اهداف مختلفی را دنبال میکند.
وظیفه اصلی که یک فرد به عنوان حسابدار انبار برعهده می گیرد ثبت اسنادی شامل خرید، انتقال بین انبار، بهای تمام شده کالای تولیدی و خروجی است.
بهای تمام شده کالای خروجی معمولا بر اساس ۲ روش متداول به نام های سیستم ارزیابی ادواری و سیستم ارزیابی دائمی موجودی انجام می شود.
دیگر مباحث ارائه شده در این خصوص نرم افزارهایی مورد استفاده در انبار بوده که برخی از آنها شامل فرداد، قیاس، یکتا سیم و موارد دگر است.
دوره ها و محصولات آموزش حسابداری
دیدگاهتان را بنویسید