حسابداری دولتی با حسابداری بازرگانی چه تفاوتی دارد ؟

به دنبال تفاوت آموزش حسابداری دولتی و بازرگانی هستید؟ حسابداری در هر زیر شاخه‌ای، بخشی جدایی ناپذیر از زندگی روزمره است و برای پیگیری جریان نقدی و سود و در عین حال مدیریت همزمان ارتباط بین مشتریان و کارکنان در هر کسب‌وکاری استفاده می‌شود. حسابداری ابزاری برای دولت است که برای کمک به ردیابی نحوه‌ی هزینه شدن پول مالیات دهندگان و اطمینان از عدم سوء استفاده یا هدر رفتن بودجه عمومی به کار می‌رود.

در این مقاله از سرای حسابدار قصد داریم به تفاوت حسابداری دولتی و حسابداری بازرگانی بپردازیم. هرچند هر دوی این واحدها بر اصول آموزش حسابداری واحدی متکی هستند، اما حسابداری دولتی با حسابداری بازرگانی چه تفاوتی دارد؟ برای کسب آگاهی بیشتر از این حوزه‌ تا انتهای مقاله را مطالعه کنید.

بیشتر بخوانید: نکات مهم در ارتباط با محاسبه ماليات بر درآمد حقوق

حسابداری دولتی چیست؟

حسابداری دولتی نوعی گزارشگری مالی است که برای دولت‌ها و برنامه‌های مختلف آن‌ها تنظیم شده است. این سیستم حسابداری از چندین مجموعه قوانین به نام استانداردهای GASB استفاده می‌کند که برای برآوردن الزامات دولت‌ها در سطوح دولتی و محلی طراحی شده‌اند.

در واقع حسابدار به بررسی گزارش مالی حسابداری دولتی می‌پردازد و اسناد و مدارک مربوطه را تفسیر می‌کند.

برخلاف سایر دیدگاه‌های صورت‌های مالی که در آن تمرکز بر سود و سهم بازار است، سازمان‌های دولتی قصد دارند شهروندان را در مورد نحوه‌ی تخصیص بودجه‌ی عمومی آگاه کنند و در عین حال مسئولیت خود را به عنوان مباشر انجام دهند.

امور حسابداری دولتی از طریق گزارش‌های مالی دقیق مانند ترازنامه، صورت درآمد و بودجه سالانه، تخصیص اعتبار، درآمد اختصاصی و عمومی انجام می‌پذیرد.

در ادامه به ارائه‌ی تعریفی از برخی از این اصطلاحات می‌پردازیم، شهروندان می‌توانند از این اطلاعات برای درک بهتر نحوه‌ی استفاده از وجوه مالیاتی در جامعه توسط نهاد دولتی مربوطه آگاهی کسب کنند.

•  درآمد اختصاصی: همان طور که از نامش پیداست درآمد اختصاصی در حین تعیین بودجه برای مصارف خاص دولت در نظر گرفته می‌شود.
• درآمد عمومی: درآمد عمومی همان درآمد ناشی سازمان‌های دولتی و مالیات است.
• خزانه‌ی دولت: خزانه ارگانی برای ذخیره‌ی بودجه‌ی دریافتی دولت است.
• بودجه: بودجه همان برنامه‌ی مالیاتی است که طبق پیش بینی هزینه‌ها و درآمدهای یک سال مالی توسط دولت تعیین می‌شود. به طور کلی کنترل بودجه پراهمیت ترین بخش این فرایند محسوب می‌شود.
• اعتبار و تخصیص اعتبار: اعتبار در واقع همان وجه به تصویب رسیده برای اجرای اهداف و برنامه‌های دولت است. اما تخصیص اعتبار وجه مشخصی است که دولت برای اجرای این اهداف و برنامه‌ها اختصاص می‌دهد.

حسابداری بازرگانی چیست؟

حسابداری بازرگانی شامل ردیابی و تجزیه و تحلیل داده‌های مربوط به فعالیت‌های جانبی سازمان مانند اجرای لیست حقوق و دستمزد برای کارکنان یا ردیابی الگوهای فروش از سوی فروشندگان یا تامین‌کنندگان است. حسابداری بازرگانی با بررسی سود و زیان برای بهینه‌سازی فعالیت سازمان و به حداکثر رساندن عملکرد بالقوه هر سازمان انجام می‌شود.

سیستم‌های موجود برای ثبت اسناد مالی حسابداری بازرگانی  سیستم ثبت دائمی و ادواری هستند. برخی از کارهایی که باید طی حسابداری بازرگانی انجام شوند عبارتند از:

• • پیگیری بدهکاران و نظارت بر بدهی‌های سازمان

• • تجزیه و تحلیل سود و هزینه

• • بررسی فرآیند ارزش خالص فعلی

• • مفهوم‌سازی استفاده از منابع به منظور بهینه‌سازی فرایند

• • بودجه‌بندی سرمایه

• • بررسی پروژه‌های جدید در نظر گرفته شده در حین تعیین ریسک‌های مرتبط با آن‌ها و همچنین محاسبه‌ی ROI یا بازده سرمایه‌گذاری

بیشتر بخوانید: روش های هزینه یابی در حسابداری صنعتی

تفاوت حسابداری دولتی و بازرگانی

با این که بسیاری از مردم باور کنند که حسابداری دولتی و بازرگانی یکی هستند، اما حقیقت این است که این دو مشخصه‌های بارزی دارند که آن‌ها را کاملاً از یکدیگر متمایز می‌کنند.

برای کمک به درک واضح‌تر این تفاوت‌ها، در ادامه چند مورد از تفاوت‌های بین حسابداری دولتی و حسابداری بازرگانی را توضیح می‌دهیم.

تفاوت حسابداری دولتی و بازرگانی از نظر اهداف

اولین تفاوت بین حسابداری دولتی و حسابداری بازرگانی هدف هر یک از انواع حسابداری است. حسابداری دولتی شامل ردیابی و گزارش صورت‌های مالی نهادهای دولتی و سازمان‌ها است.

اما حساب‌های بازرگانی به امور مالی شرکت‌های خصوصی مانند شرکت‌ها، مشاغل یا سازمان‌ها می‌پردازند. بنابراین، حسابداران دولتی در مدیریت وجوه عمومی مشارکت دارد در حالی که حسابداری بازرگانی مسئول نظارت و ثبت سرمایه گذاری‌های خصوصی و سود و زیان آن‌ها است.

تفاوت حسابداری دولتی و بازرگانی از نظر کسر مالیات

بین کسر مالیات در حساب‌های دولتی در مقابل شرکت‌های بازرگانی تفاوت معناداری وجود دارد.

حساب‌های شرکتی اغلب امکان کسر هزینه‌های معین را فراهم می‌کنند که درآمد مشمول مالیات واحد تجاری را کاهش می‌دهد، در حالی که برخی از هزینه‌های پرداختی توسط دولت‌ها معمولاً از مالیات معاف هستند مانند حقوق بازنشستگی، خدمات تامین اجتماعی و غیره… افرادی که در امور مالی دولتی دخیل هستند، لازم است که اقلام مشمول مالیات یا معافیت را تشخیص دهند؛ زیرا عدم رعایت آن می‌تواند منجر به اعمال جریمه‌های شدید از سوی دولت شود.

تفاوت حسابداری دولتی و بازرگانی از نظر حساسیت بالا

در حسابداری دولت در مقایسه با حسابداری بازرگانی جای کمی برای اشتباه وجود دارد، زیرا بازده دولت باید طی ارزیابی‌های حسابرسی سالانه توسط نهادهای نظارتی بالاتر اندازه‌گیری شود. برخلاف شرکت‌های بخش خصوصی که حسابرسان مستقل هر چند سال یکبار بررسی‌ها را انجام می‌دهند.

به این ترتیب، خطاها باید در پروژه‌های بخش دولتی کمتر از پروژه‌های بخش خصوصی باشد، زیرا مسئولیت‌پذیری بیشتری برای افراد درگیر در فعالیت‌های مالی دولتی در رابطه با دقت در گزارش‌های مالی ارائه‌شده یا افشاگری‌های انجام شده در جلسات حسابرسی و غیره ایجاد می‌شود.

بیشتر بخوانید: صفر تا صد آموزش اکسل در حسابداری + کاربردها

تفاوت حسابداری دولتی و بازرگانی از نظر منابع مالی

منابع مالی دولت توسط بودجه‌ی سالانه تعیین می‌شود اما منابع شرکت بازرگانی مبتنی بر خرید و فروش کالاهاست.

تفاوت حسابداری دولتی و بازرگانی از نظر ثبت حساب‌ها

در حسابداری دولتی تمامی اقلام خریداری شده به صورت هزینه در اسناد آورده می‌شوند اما در حسابداری بازرگانی این اقلام با عنوان هزینه‌ی تمام شده درج می‌شوند و طی گذر زمان با محاسبه‌ی عمر مفید و استهلاک به حساب هزینه انتقال داده می‌شوند.

تفاوت حسابداری دولتی و بازرگانی از نظر کنترل بودجه

در حسابداری دولتی باید بودجه برای بررسی درآمدها و هزینه‌ها کنترل شود اما این مورد در حسابداری بازرگانی وجود ندارد.

تفاوت حسابداری دولتی و بازرگانی از نظر حساب مستقل

در حسابداری دولتی برای هر منبع مالی یک حساب مستقل ایجاد می‌شود تا به صورت جداگانه بررسی و امور حسابداری و مالی آن اجرا شود.

شباهت‌های حسابداری دولتی و حسابداری بازرگانی

علاوه بر مطالب گفته شده در بالا، در ادامه به برخی از شباهت‌های میان حسابداری دولتی و حسابداری بازرگانی اشاره می‌کنیم:

•  در حسابداری دولتی و بازرگانی مدیریت منابع مالی مانند هر شاخه‌ای از حسابداری ضروری است.

•  هر دو بر مدیریت سرمایه و برنامه ریزی برای بهینه سازی عملکرد تمرکز دارند.

•  هر دو حسابداری از اصول و روش‌هایی قانونی محاسباتی مالی بهره می‌برند.

بیشتر بخوانید: ساعت کار موظف ماهانه در سال 1402

سخن پایانی

حسابداری دولتی تفاوت‌های قابل توجهی با حسابداری بازرگانی دارد؛ زیرا آن‌ها دو هدف مجزا را دنبال می کنند. حسابداری دولتی از قوانینی استفاده می‌کند که دقیقاً برای سازمان‌های دولتی طراحی شده‌اند و هدف آن کمک به شهروندان و اجتماع برای درک تخصیص بودجه‌ی عمومی است، در حالی که حسابداری بازرگانی به شدت به محاسبات مالی با هدف بهبود سودآوری شرکت از طریق الگوهای فروش یا تجزیه و تحلیل هزینه و سود متکی است.

همان طور که در بالا نشان داده شد، ممکن است برخی همپوشانی‌هایی بین هر دو شکل از حسابداری وجود داشته باشد، با این حال، هر مدل از حسابداری با دقت بیشتری بر اهداف مختص خود تمرکز می‌کند و به رویکردهای متمایز نیاز دارد.

شما می‌توانید با استفاده از دوره‌های آموزشی سرای حسابداری تمام اصول حسابداری دولتی و حسابداری بازرگانی را به خوبی یاد بگیرید، تا بتوانید در عملکرد شرکت و نهاد خود قدم‌های موثرترین بردارید.

سوالات متداول