گواهی موضوع ماده ۱۸۶ قانون مالیاتهای مستقیم
گواهی موضوع ماده ۱۸۶ قانون مالیاتهای مستقیم
گواهی موضوع ماده ۱۸۶ قانون مالیاتهای مستقیم بهعنوان یک پیششرط قانونی برای صدور، تجدید یا تمدید بسیاری از مجوزهای فعالیت، درگاههای الکترونیکی مشخص، مهلتها و مدارک معینی دارد. این گواهی عملاً تأییدیه سازمان امور مالیاتی بر «پرداخت یا ترتیب پرداخت بدهی مالیاتی قطعیشده» مؤدی است و نبودِ آن مسیرهایی مانند تمدید پروانه کسب، صدور یا تمدید کارت بازرگانی و نیز دریافت برخی تسهیلات بانکی را متوقف میکند.
مبانی قانونی گواهی ماده ۱۸۶ قانون مالیاتهای مستقیم
مطابق این ماده :
ماده ۱۸۶ قانون مالیاتهای مستقیم، دریافت هرگونه مجوز شغلی (مانند پروانه کسب یا کارت بازرگانی) را منوط به ارائه گواهی عدم بدهی مالیاتی میکند. این گواهی نشان میدهد متقاضی یا بدهی ندارد یا برای پرداخت آن برنامهریزی کرده است. مسئولان مراجع صدور مجوز در صورت عدم رعایت این ماده، مسئولیت تضامنی با مودی در پرداخت مالیات خواهند داشت.
📌 تبصره های ماده ۱۸۶ قانون مالیات های مستقیم
✅ تبصره ۱ : دریافت تسهیلات بانکی برای اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل، منوط به ارائه دو گواهی است :
1️⃣ گواهی پرداخت یا ترتیب پرداخت بدهی قطعی مالیاتی.
2️⃣ گواهی ارسال نسخه هایی از صورتهای مالی به سازمان امور مالیاتی.
✅ تبصره ۲ :سازمان امور مالیاتی موظف است اسامی مدیران بدهکار را به ثبت شرکت ها اعلام کند تا از عضویت آنان در هیئت مدیره شرکت ها جلوگیری شود.
✅ تبصره ۳ : انتشار اسامی بدهکاران عمده مالیاتی در سامانه های عمومی.
✅ تبصره ۴ : اشخاص حقوقی فاقد فعالیت در ۵ سال گذشته، تنها با ارائه مفاصاحساب مالیاتی مجاز به فعالیت هستند.
سامانه صدور گواهی ماده 186 قانون مالیاتهای مستقیم
سازمان امور مالیاتی کشور بهمنظور تسهیل اجرا، سامانه تخصصی صدور گواهی را با نشانی govahi186.tax.gov.ir راهاندازی کرده است. این سامانه بستر الکترونیکی ارتباط میان سازمان امور مالیاتی و مراجع صدور مجوز و نیز بانکها و مؤسسات اعتباری است تا فرایند استعلام و صدور گواهی بهصورت برخط انجام شود.
کاربران اصلی این سامانه کارکنان بانکها و مراجع صادرکننده مجوز هستند که با نام کاربری و رمز عبور تخصیصیافته وارد میشوند. پس از ثبت درخواست استعلام بدهی مالیاتی یا صدور گواهی ذیل ماده 186 قانون مالیات های مستقیم، ابلاغیه مرتبط برای مؤدی نیز صادر و به کارتابل او در درگاه ملی خدمات مالیات (my.tax.gov.ir) ارسال میشود تا امکان مشاهده نتیجه و ثبت اعتراض (در صورت وجود) فراهم باشد.
در بخش توانمندیهای سامانه، علاوه بر دسترسی به دستورالعملها و بخشنامههای مرتبط، امکاناتی مانند «صدور گواهی ماده ۱۸۶ و تبصره ۱ آن»، «استعلام بدهکاران عمده مالیاتی» و «استعلام بدهکاران مالیاتی» برای کاربران مجاز پیشبینی شده است.
✅ اهداف راه اندازی سامانه ماده 186 قانون مالیاتهای مستقیم
1️⃣ کاهش تعداد مراجعات حضوری و تسریع فرآیند استعلام.
2️⃣ امکان دسترسی بانک ها و مراجع صدور مجوز به اطلاعات مالیاتی مودیان به صورت برخط.
3️⃣ شفاف سازی فرآیندهای مالیاتی و کاهش خطای انسانی.
✅ امکانات سامانه ماده 186 قانون مالیاتهای مستقیم
1️⃣ استعلام بدهی مالیاتی : کارمندان بانک ها و مراجع ذی صلاح می توانند وضعیت بدهی مودیان را بررسی کنند
2️⃣ صدور گواهی ماده ۱۸۶ : پس از تایید عدم بدهی یا ترتیب پرداخت آن، گواهی به صورت خودکار صادر می شود
3️⃣ بارگذاری صورت های مالی : بانک ها موظفند نسخهای از صورت های مالی مهرشده مودیان را بارگذاری کنند
4️⃣ دسترسی به بخشنامه ها : دستورالعمل ها و ضوابط اجرایی مرتبط با ماده ۱۸۶ در سامانه موجود است
مراحل درخواست معرفینامه جهت اخذ گواهی ماده ۱۸۶
مسیر ثبت درخواست معرفینامه در پنل سازمانی بهصورت گامبهگام بیان شده است :
ورود به membertax.tceo.ir ← انتخاب «معرفینامه اخذ گواهی ماده ۱۸۶» ← انتخاب «ثبت درخواست معرفینامه اخذ گواهی ماده ۱۸۶» ← تکمیل «اطلاعات شخصی» ← ثبت درخواست ← دریافت پیامک تأیید صدور معرفینامه ← مراجعه به دبیرخانه ساختمان مرکزی سازمان (یا دفتر نمایندگی انتخابشده در «محل دریافت پاسخ درخواست»).
این رویه، نمونهای از فرآیندهای سازمانی پشتیبان برای اخذ گواهی موضوع ماده ۱۸۶ قانون مالیاتهای مستقیم است و به متقاضی کمک میکند مدارک و معرفینامه لازم را پیش از مراجعه فراهم سازد.
نحوه صدور گواهی ماده ۱۸۶ قانون مالیات های مستقیم
فرآیند الکترونیک دریافت گواهی در ۴ گام :
1️⃣ ثبت نام اولیه در سامانه مالیاتی :
- مراجعه به پلتفرم tax.gov.ir.
- تکمیل اطلاعات هویتی (کد ملی، شماره همراه، جزئیات فعالیت اقتصادی).
- تشکیل پرونده مالیاتی و دریافت کد رهگیری.
2️⃣ ثبت درخواست استعلام توسط مراجع :
- بانک یا مرجع صدور مجوز، با ورود به سامانه tax.gov.ir، درخواست استعلام مالیاتی متقاضی را ثبت میکند.
- سیستم به صورت خودکار کد پیگیری ۱۶ رقمی تولید میکند.
3️⃣ بررسی وضعیت مالیاتی
| وضعیت مالیاتی | اقدام بعدی |
|---|---|
| عدم بدهی | گواهی بلافاصله صادر و به بانک ارسال میشود. |
| وجود بدهی | اخطار الکترونیک به مودی ارسال و مهلت ۷ روزه برای تسویه یا توافق پرداخت تعیین میشود. |
4️⃣ تحویل گواهی به متقاضی
- گواهی صادرشده ۳ ماه اعتباردارد و تنها برای مرجع درخواستکننده معتبر است.
- در صورت نیاز به تمدید، استعلام مجدد از سامانه الزامی است.
ثبتنام کاربران سامانه صدور گواهی ماده ۱۸۶
ثبتنام در govahi186.tax.gov.ir برای کارکنان بانکها و مراجع صادرکننده مجوز توسط مرجع صلاحیتدار انجام میشود و در صفحه ورود تنها امکان درج نام کاربری و رمز عبور وجود دارد. برای مؤدیان، ثبتنام و احراز هویت در my.tax.gov.ir صورت میگیرد تا بتوانند ابلاغیهها و پاسخ استعلامهای مرتبط با ماده 186 قانون مالیات های مستقیم را مشاهده کنند. اطلاعاتی مانند شماره همراه و کد ملی در هنگام ثبتنام مؤدی ثبت میشود و پس از تکمیل، دسترسی به کارتابل ممکن است.
مدارک و پیشنیازهای رایج در مسیر دریافت گواهی ماده 186
مدارک و اقلام زیر در رویههای اجرایی دیده میشود: درخواست رسمی برای دریافت گواهی، مدارک هویتی مدیر/مؤسس، اساسنامه و آگهی تأسیس (برای اشخاص حقوقی)، آخرین اظهارنامه مالیاتی، گواهی پرداخت یا ترتیب پرداخت بدهیهای قطعی و تکمیل فرمهای موردنیاز سازمان امور مالیاتی. همچنین ذکر شده است ایجاد پرونده مالیاتی و اخذ «کد ۶ رقمی» از اداره امور مالیاتی پیشنیاز دریافت گواهی موضوع ماده ۱۸۶ قانون مالیاتهای مستقیم است.
شیوه مشاهده نتیجه استعلام و وضعیت صدور گواهی برای مؤدی
در my.tax.gov.ir، پس از ورود به کارتابل، مؤدی میتواند از مسیر «درخواستها ← فهرست گواهیهای ماده ۱۸۶» وضعیت را مشاهده کند. اگر عبارت «صدور گواهی ماده ۱۸۶» نمایش داده شود، یعنی گواهی صادر و درخواست مختوم شده است و با انتخاب «نمایش گواهی» امکان دریافت آن فراهم است.
اگر عبارت «عدم امکان صدور گواهی به علت بدهی و مختومه شدن درخواست» (بهسبب پایان مهلت دهروزه) درج شده باشد، لازم است مرجع قانونی صدور مجوز، استعلام جدید ارسال کند. در حالت «اعلام وجود بدهی و تعیین مهلت واکنش مؤدی»، پرداخت/ترتیب پرداخت باید در ۱۰ روز انجام شود؛ در غیر اینصورت، صدور گواهی ممکن نیست.
مسیرهای اصالتسنجی گواهی ماده ۱۸۶ قانون مالیاتهای مستقیم
در govahi186.tax.gov.ir گزینه «استعلام اصالت گواهی» پیشبینی شده است؛ با وارد کردن «کد پیگیری درخواست»، «شماره» و «تاریخ صدور گواهی»، اصالتسنجی انجام میشود. افزون بر آن، برای کارت بازرگانی، مراجع مرتبط مانند اتاق بازرگانی یا سامانه جامع تجارت و برای پروانه کسب یا کار، اتحادیهها، اتاق اصناف یا اتاق تعاون بهصورت الکترونیکی استعلام را ارسال و پاسخ را سیستمی دریافت میکنند.
اطلاعرسانی نتیجه استعلام برای مؤدی از طریق پیامک و درگاه ملی خدمات مالیات انجام میشود. همچنین ذکر شده دریافت استعلامها برای تمامی اشخاص حقیقی (صاحبان مشاغل) و حقوقی، منوط به تشکیل پرونده و طی مراحل ثبتنام تا مرحله ۴۴ است.
محاسبه سقف تسهیلات مشمول گواهی مالیاتی
📌 افزایش سقف تسهیلات خردِ بدون اخذ گواهی تبصره ۱ ماده ۱۸۶
مطابق متن اصلاحی ضوابط اجرایی تبصره (۱) ماده ۱۸۶ قانون مالیاتهای مستقیم (مصوب دیماه ۱۴۰۲ توسط رؤسای کل سازمان امور مالیاتی و بانک مرکزی)، اعطای تسهیلات بانکی در سال ۱۴۰۴ بر اساس درصدی از نصاب معاملات متوسط سالانه (۲۸,۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال) تعیین میشود.
سقف تسهیلاتی که مشمول مقررات تبصره (۱) ماده ۱۸۶ نمیشوند به شرح زیر است
| نوع شخص | درصد از سقف معاملات متوسط | محاسبه | سقف تسهیلات |
|---|---|---|---|
| اشخاص حقیقی | ۳۵٪ | ۲۸,۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال × ۰.۳۵ = ۹,۹۷۵,۰۰۰,۰۰۰ ریال | ≈ ۹۹۷.۵ میلیون تومان |
| اشخاص حقوقی | ۶۵٪ | ۲۸,۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال × ۰.۶۵ = ۱۸,۵۲۵,۰۰۰,۰۰۰ ریال | ≈ ۱.۸۵۲ میلیارد تومان |
بنابراین در سال ۱۴۰۴ :
✅ اعطای تسهیلات بانکی تا سقف ۹۹۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان برای اشخاص حقیقی
✅ تا سقف ۱ میلیارد و ۸۵۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان برای اشخاص حقوقی
نیازی به اخذ گواهی موضوع ماده ۱۸۶ نخواهد داشت.
ورود مؤدی به درگاه ملی خدمات و مشاهده ابلاغیه مرتبط با ماده ۱۸۶
پیرو ثبت استعلام از سوی مرجع درخواستکننده در govahi186.tax.gov.ir، مؤدی میتواند با ورود به my.tax.gov.ir وضعیت ابلاغیههای مرتبط با گواهی موضوع ماده ۱۸۶ قانون مالیاتهای مستقیم را مشاهده کند. ورود از طریق نام کاربری و کلمه عبور و سپس ثبت رمز یکبارمصرف انجام میشود. پس از ورود، مسیر مشاهده ابلاغیهها در کارتابل مؤدی فعال است و در صورت اعلام بدهی یا تعیین مهلت واکنش دهروزه، وضعیت بهصورت سیستمی نمایش داده میشود .
اعتبار گواهی ماده ۱۸۶ قانون مالیات مستقیم
برای تسهیلات بانکی : اعتبار گواهی ۱ سال شمسی از تاریخ صدور است.
📌 سقف تسهیلات بدون نیاز به استعلام مجدد :
1️⃣ اشخاص حقوقی : تا 1/۳۶۵ میلیارد تومان.
2️⃣ اشخاص حقیقی : تا ۷۳۵ میلیون تومان.
3️⃣ برای مجوزهای شغلی :اعتبار گواهی ۳ ماه است.
طبق بخشنامه شماره ۱۲۳۴۵/۹۸ مورخ ۱۵ آبان ۱۴۰۳ بانک مرکزی (موضوع تبصره ۱ ماده ۱۸۶ قانون مالیاتهای مستقیم، دارای اعتبار یک سال شمسی (۱۲ ماه) از تاریخ صدور است. این بخشنامه با هدف رفع ابهامات اجرایی و ایجاد وحدت رویه در نظام بانکی منتشر شده است.
✅ مهمترین مفاد این بخشنامه :
📌 اعتبار گواهی :
گواهی ماده ۱۸۶ صرفاً برای تسهیلات مورد درخواست متقاضی معتبر است.
اعتبار گواهی از تاریخ صدور، یک سال شمسی بوده و پس از اتمام این مدت، استعلام مجدد الزامی است.
نحوه ارائه صورت های مالی در سامانه مالیات های مستقیم
بر اساس ماده (۲) ضوابط اجرایی تبصره (۱) ماده ۱۸۶، بانکها و مؤسسات مالی و اعتباری قبل از اعطای تسهیلات به اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل، موظف به ارسال نسخهای از صورتهای مالی ممهور به مهر بانک از طریق سامانه صدور گواهی ماده ۱۸۶ هستند.
در عمل، کارمند بانک پس از ورود به govahi186.tax.gov.ir، تصاویر اسکنشده صورتهای مالی مؤدی را (دارای مهر بانک) با سقف حجم حداکثر ۵۰۰ کیلوبایت بارگذاری و برای سازمان امور مالیاتی ارسال میکند. نتیجه بررسی در کارتابل مؤدی در my.tax.gov.ir نیز قابل مشاهده است.
استعلام بدهکاران مالیاتی در سامانه گواهی ماده ۱۸۶
govahi186.tax.gov.ir برای کارکنان بانکها امکان «استعلام بدهی مؤدی» و نیز بررسی اسامی بدهکاران عمده مالیاتی را فراهم کرده است. روند کار شامل ورود به سامانه، انتخاب گزینه استعلام، ارسال درخواست به سازمان امور مالیاتی و دریافت پاسخ سیستمی است. پاسخ استعلامها علاوه بر ابلاغ به مرجع درخواستکننده، برای مؤدی نیز در درگاه ملی خدمات مالیات قابل مشاهده خواهد بود.
جرائم و مسئولیتهای نقض ماده ۱۸۶
پیامدهای نقض مقررات در ۳ سطح
✅ مسئولیت مالی :
هشدار :
مسئولان مراجع صدور مجوز در صورت صدور پروانه بدون اخذ گواهی ماده ۱۸۶، علاوه بر مسئولیت تضامنی، ممکن است مشمول **محرومیت از خدمات دولتی** به مدت ۲ سال شوند.
✅ تخلفات اداری :
تاخیر کارمندان مالیاتی در پاسخ به استعلام:
جریمه نقدی معادل ۲۰٪ حقوق ماهانه.
ثبت در سوابق اداری بهعنوان تخلف انضباطی.
✅ ابطال مجوزها :
در صورت کشف تخلف، مجوزهای صادرشده:
فاقد اعتبار قانونی میشوند.
هزینههای مرتبط از مسئولان بهصورت علیالحساب کسر میشود.
کاربردهای اصلی و آثار اخذ گواهی موضوع ماده ۱۸۶
موارد استفاده از این گواهی عبارتاند از: صدور، تجدید یا تمدید کارت بازرگانی، صدور، تجدید یا تمدید پروانه کسب یا کار، اخذ تسهیلات بانکی و اعتباری توسط اشخاص حقیقی و حقوقی و دریافت هرگونه پروانه یا مجوز فعالیت از مراجع ذیصلاح. اخذ بهموقع گواهی موجب میشود مراجع قانونی مجوزها را صادر یا تمدید کنند و بانکها امکان بررسی سیستمی وضعیت مالیاتی مؤدی را داشته باشند.
در مقابل، نبود گواهی میتواند موجب رد درخواست مجوز، توقف فرایند ثبت/تغییرات شرکت، محرومیت از برخی تسهیلات بانکی و ایجاد سابقه نامطلوب در پرونده مالیاتی شود. مهلت اعتبار این گواهی ، سه ماهه است و پس از آن در صورت عدم اقدام، نیاز به درخواست مجدد وجود دارد.
نکات کلیدی ضوابط اجرایی
✅ ماده ۱ :
تسهیلات دریافتی بالاتر از سقف فوقنیازمند استعلام مجدد و دریافت گواهی جدید است.
✅ ماده ۵ :
اعتبار گواهی : ۱۲ ماه شمسی از تاریخ صدور.
📍 بازه زمانی محاسبه
الزام استعلام مجدد:برای هر فقره تسهیلات جدید، حتی در صورت عدم تجاوز از سقف، استعلام جداگانه لازم است.
📍مقررات تسهیلات متعدد :
اگر مجموع تسهیلات دریافتی یک شخص در سال از سقف تعیینشده (۳۵٪ یا ۶۵٪) فراتر رود، بانک موظف است بلافاصله از سامانه govahi186.tax.gov.ir استعلام جدید انجام دهد .
نتیجه گیری :
ماده 186 قانون مالیات های مستقیم سازوکاری الزامآور برای کنترل وضعیت مالیاتی متقاضیان مجوزهای فعالیت و تسهیلات بانکی است. با استقرار سامانه govahi186.tax.gov.ir و اتصال آن به my.tax.gov.ir، فرایند استعلام و صدور گواهی موضوع ماده ۱۸۶ قانون مالیاتهای مستقیم الکترونیکی شده و نقش مراجع صدور مجوز و بانکها در ارسال و دریافت پاسخها شفاف است.
گواهی موضوع ماده ۱۸۶ قانون مالیاتهای مستقیم، نه تنها ابزاری برای تضمین سلامت مالی مودیان، بلکه راهکاری برای شفاف سازی نظام مالیاتی است.
با استفاده از سامانه های الکترونیکی مانند govahi186.tax.gov.ir و my.tax.gov.ir، فرآیندهای اداری تسریع شده و از بروز اختلافات مالیاتی جلوگیری میشود اجرای دقیق ماده ۱۸۶ نه تنها از فرار مالیاتی جلوگیری میکند، بلکه با ایجاد اعتماد بین نظام بانکی و مودیان، زمینه جذب سرمایه های کلان را فراهم مینماید.به عنوان مثال، تسهیلات ۱.۳۶۵ میلیارد تومانی برای اشخاص حقوقی، امکان توسعه پروژههای اقتصادی را بدون دغدغه بدهی های گذشته مهیا میکند.
آیا امکان اعتراض به نتیجه استعلام وجود دارد ؟
بله. مودیان میتوانند از طریق سامانه tax.gov.irبه نتیجه استعلام اعتراض کنند.
آیا گواهی ماده ۱۸۶ برای دریافت وام های خرد هم لازم است ؟
خیر. دریافت این گواهی تنها برای تسهیلات بالای سقف تعیین شده الزامی است.
مرجع صدور گواهی کجاست ؟
ادارات امور مالیاتی سراسر کشور و از طریق سامانه tax.gov.ir.
آیا گواهی ماده ۱۸۶ برای دریافت وام های خرد هم لازم است ؟
خیر. کلیه فرآیندها باید به صورت الکترونیکی انجام شود
آیا برای تسهیلات اضافی در همان سال، نیاز به گواهی جدید است ؟
بله. در صورت تجاوز از سقف تعیین شده، استعلام مجدد برای هر تسهیلات جدید الزامی است.
دیدگاهتان را بنویسید