سود تقسیمی یا DPS چیست؟
فهرست مطالب
سود تقسیمی (DPS) چیست و چرا اهمیت دارد؟
سود تقسیمی یا (DPS) بیان میکند که شرکت چه میزان از سود خالص خود را به صورت نقدی بین سهامداران توزیع میکند. برخلاف سودی که از افزایش قیمت سهام حاصل میشود سود تقسیمی درآمدی ملموس و نقدی برای سرمایهگذاران به حساب میآید.
شرکتها در پایان هر سال مالی، پس از تهیه صورتهای مالی، بخشی از سود بهدستآمده را تحت عنوان سود تقسیمی هر سهم (DPS) به سهامداران پرداخت میکنند. این سود صرفاً به افرادی تعلق میگیرد که در زمان برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه، سهامدار شرکت باشند.
تفاوت میان سود تقسیمی (DPS) و سود هر سهم (EPS)
برای درک بهتر جایگاه سود تقسیمی ، باید آن را با سود هرسهم مقایسه کنیم.
- سود تقسیمی نشان میدهد که شرکت در مجموع به ازای هر سهم چقدر سود خالص ساخته است.
- سود تقسیمی بخشی از همان سود هرسهم است که شرکت تصمیم میگیرد به صورت نقدی توزیع کند.
به عبارت دیگر:
DPS ≤ EPS
در اغلب شرکتها، بخشی از سود بهدستآمده برای اجرای طرحهای توسعه، پرداخت بدهیها یا سرمایهگذاری در پروژههای آتی به صورت سود انباشته حفظ میشود و مابقی به عنوان سود تقسیمی بین سهامداران توزیع میگردد.
فرمول محاسبه سود تقسیمی (DPS)
سودتقسیمشده کل / تعداد کل سهام عادی
در روش دیگر نیز میتوان با استفاده از نسبت پرداخت سود (DPR) مقدار DPS را بهدست آورد:
DPS = EPS × DPR
که در آن ، DPR نسبت سود تقسیمی به سود خالص شرکت است.
این شاخص برای تحلیلگران بنیادی اهمیت ویژهای دارد؛ زیرا نشاندهنده سیاست سوددهی شرکت در مقابل حفظ سرمایه برای رشد آینده است.
سود تقسیمی به چه کسانی تعلق میگیرد ؟
سود تقسیمی تنها به سهامدارانی تعلق میگیرد که در روز برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه، مالک سهام شرکت باشند. حتی اگر یک ساعت پیش از بسته شدن نماد سهم خریداری شود، سود به آن سهامدار تعلق خواهد گرفت. اما چنانچه سهامدار پیش از مجمع، سهم خود را بفروشد، DPS شامل حال او نمیشود.
روشهای پرداخت سود تقسیمی
پرداخت سود تقسیمی میتواند از روشهای مختلفی انجام شود که عبارتند از :
1. واریز نقدی به حساب بانکی ثبتشده در سامانه سجام
رایجترین روش در سالهای اخیر. این پرداخت به صورت خودکار انجام میشود.
2. مراجعه حضوری به بانک
شرکتها برخی اوقات بانک عامل معرفی میکنند و سهامداران با مدارک شناسایی و کد بورسی به شعبه مراجعه میکنند.
3. پرداخت ترکیبی نقدی و سهمی
برخی شرکتها ترکیبی از پول نقد و سهام جدید به سهامداران اختصاص میدهند.
4. پرداخت از طریق اوراق بهادار یا حق تقدم خرید سهام
زمان پرداخت سود تقسیمی (DPS)
طبق قانون تجارت و مقررات بورس، شرکتها موظف هستند حداکثر تا ۸ ماه پس از برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه، سود تقسیمی مصوب را به سهامداران پرداخت کنند. زمان دقیق و نحوه پرداخت در سایت کدال (codal.ir) اعلام میشود. اطلاعیهها معمولاً تحت عنوان «زمانبندی پرداخت سود» منتشر میشوند.
چگونه DPS شرکتها را بررسی کنیم ؟
برای مشاهده DPS شرکتها دو مسیر رسمی و معتبر وجود دارد :
۱. سامانه کدال (codal.ir)
- جستوجوی نام نماد شرکت
- انتخاب «خلاصه تصمیمات مجمع عمومی عادی سالیانه» یا «زمانبندی پرداخت سود»
- دانلود فایل PDF و مشاهده اطلاعات دقیق
۲. سایت رهآورد ۳۶۵ (rahavard365.com)
- جستوجوی نماد در نوار جستوجو
- انتخاب تب «تحلیل بنیادی» یا «صورتهای مالی»
- مشاهده سود تقسیمی در جدولهای گزارش
همچنین از طریق درگاه یکپارچه ذینفعان بازار سرمایه (ddn.csdiran.ir) نیز میتوان کلیه سودهای نقدی پرداختشده از سال ۹۶ به بعد را مشاهده کرد.
سود تقسیمی از چه روشهایی تأمین میشود ؟
سود تقسیمی معمولاً از منابع زیر تأمین میگردد :
- سود خالص سال مالی
- سود انباشته سالهای قبل (در صورت وجود)
- سایر درآمدهای عملیاتی و غیرعملیاتی
اگر شرکتی علاوه بر سود سالانه، از سود انباشته نیز استفاده کند، ممکن است مقدار سود تقسیمی از سود هر سهم بیشتر شود که البته پدیدهای نادر است و نیاز به تصمیم مجمع دارد.
اهمیت سود تقسیمی در تصمیم گیری سهامداران
سود تقسیمی یکی از مهمترین معیارهای ارزیابی عملکرد شرکت از نگاه سرمایهگذاران محافظهکار و بازنشسته محسوب میشود. این گروه از سرمایهگذاران معمولاً به دنبال درآمد ثابت و پایدار هستند. بنابراین، تداوم پرداخت سود نقدی با رقم معقول، اعتماد سرمایهگذاران را افزایش میدهد.
در مقابل، برخی سرمایهگذاران بلندمدت ترجیح میدهند سود به جای پرداخت نقدی، صرف توسعه و رشد شرکت شود. این افراد انتظار دارند با افزایش سود هرسهم در آینده، ارزش سهام رشد کرده و سود بیشتری نصیب آنها شود.
عوامل مؤثر بر سیاست تقسیم سود
شرکتها بر اساس فاکتورهای مختلف، سیاست متفاوتی در تقسیم سود دارند. این فاکتورها عبارتند از:
- وضعیت نقدینگی و جریان وجوه نقد
- استراتژی توسعه یا حفظ منابع داخلی
- نرخ سود بانکی و هزینههای تأمین مالی
- ترکیب سهامداران (حقوقی یا حقیقی)
- وجود سهام ممتاز یا اوراق مشارکت
انواع سود تقسیمی
- نقدی: رایجترین نوع؛ واریز مستقیم وجه نقد به حساب سهامداران
- سهامی: به جای وجه نقد، سهام جدید اختصاص مییابد
- ویژه یا معوق: سود تأخیری که قرار است در آینده پرداخت شود
- ترکیبی: بخشی نقدی، بخشی بهصورت سهام جدید
الگوی بررسی سود تقسمی در صنایع مختلف
سیاست تقسیم سود در صنایع گوناگون متفاوت است :
| نوع صنعت | سیاست DPS رایج |
|---|---|
| فناوری | ترجیح به حفظ سود و سرمایهگذاری برای توسعه |
| تولیدی | گرایش به تقسیم منظم سود برای جلب اعتماد سرمایهگذاران |
| خدماتی | تعادل میان سود نقدی و نگهداری منابع داخلی |
نتایج تحقیقات پیرامون سود تقسیمی در بازار سرمایه ایران
مطالعات مختلف نشان دادهاند که :
- سود تقسیمی بالا معمولاً با اعتماد و رشد قیمت سهم همراه است.
- بین تقلب مالی و سود تقسیمی پایین همبستگی منفی وجود دارد.
- شرکتهایی که بهطور منظم سود تقسیمی، تقسیم میکنند ریسک سرمایهگذاری کمتری دارند.
- در شرایط محدودیت مالی، واکنش بازار به DPS، ضعیفتر است.
جمعبندی
سود تقسیمی یا DPS شاخصی کلیدی برای سنجش عملکرد واقعی شرکتها از دید سهامداران است. این سود نه تنها بازتاب سیاست مالی شرکت، بلکه شاخصی برای سنجش قدرت نقدینگی، میزان تعهد به سهامداران و جهتگیری مدیریتی محسوب میشود. سرمایه گذارانی که به دنبال درآمد پایدار هستند، توجه ویژهای به میزان و تداوم پرداخت سود تقسیمی دارند. از سوی دیگر، تحلیلگران بنیادی از ترکیب EPS و DPS برای ارزیابی دقیقتری از موقعیت شرکت بهره میگیرند.
پرسشهای متداول درباره سود تقسیمی
DPS به چه کسانی تعلق می گیرد ؟
به افرادی که در زمان برگزاری مجمع ، سهامدار شرکت باشند.
DPS چند ماه پس از مجمع پرداخت میشود؟
حداکثر ظرف ۸ ماه ؛ ولی در اکثر موارد سریعتر پرداخت میشود.
DPS از کجا قابل استعلام است؟
از طریق سامانه کدال ، درگاه ذینفعان و سایت رهآورد.
DPS همیشه کمتر از EPS است؟
بله، مگر در مواردی که از سود انباشته برای پرداخت استفاده شود.
دیدگاهتان را بنویسید