مالیات حقوق چیست و نحوه محاسبه آن در سال 1402
مالیات حقوق چیست و نحوه محاسبه آن در سال 1402 به چه صورتی می باشد؟
در این مقاله سعی داریم به شیوه بسیار ساده و کاربردی نحوه محاسبه مالیات حقوق را توضیح بدهیم.
مالیات حقوق چیست؟
بر اساس ماده ۸۲ قانون مالیاتهای مستقیم، درآمدی که شخص حقیقی در خدمت شخص دیگر (اعم از حقیقی یا حقوقی) در قبال تسلیم نیروی کار خود بابت اشتغال در ایران و برحسب مدت یا کار انجام یافته، به طور نقد یا غیرنقد، تحصیل میکند، مشمول مالیات بر حقوق است
مالیات حقوق یکی از انواع مالیات مستقیم است که بر درآمد افراد حقوق بگیر محاسبه میشود.
فرقی نمی کند که کارفرما، شخص حقیقی و یا حقوقی باشد. در هر حال وقتی شخصی در ازای کار برای کارفرما از او مزد دریافت می کند و نیروی کار او محسوب شود، مشمول این مالیات خواهد بود.
مهلت ارسال و پرداخت مالیات حقوق به چه صورت است؟
کارفرمایان برای ارسال لیست تا پایان ماه بعد فرصت دارند که مالیات را محاسبه، کسر و آن را به اداره امور مالیاتی ارسال و پرداخت نمایند.
چطور در سال ۱۴۰۲ مالیات حقوق را محاسبه کنیم؟
حال که مالیات حقوق را توضیح دادیم بپردازیم به نحوه محاسبه آن در سال ۱۴۰۲ :
بر اساس ماده ۸۳ قانون مالیاتهای مستقیم، محاسبه مالیات بر حقوق بر اساس دستمزد دریافتی خواهد بود.
درآمد مشمول مالیات حقوق عبارت است از حقوق (مقرری یا مزد یا حقوق اصلی) و مزایای مربوط به شغل اعم از مستمر و یا غیرمستمر قبل از وضع کشور و پس از کسر معافیتهای مقرر در این قانون.
به عبارت دیگر ابتدا اصل حقوق با مزایایی مانند حق اولاد، ماموریت و امثال آن را جمع زده، سپس معافیت های مالیاتی آنرا کسر می کنیم. مبلغ به دست آمده مبنای محاسبه مالیات بر حقوق خواهد بود.
باید این نکته را در نظر داشته باشید که جهت محاسبه مالیات، کسورات از مبلغ دستمزد کسر نخواهد شد. به عنوان مثال اگر دستمزد فردی با مزایا مبلغ ۲۰ میلیون تومان باشد و ۵ میلیون نیز اقساط وام و مساعده داشته باشد، خالص دریافتی او ۱۵ میلیون خواهد بود. اما برای محاسبه مالیات، همان مبلغ ۲۰ میلیون مبنای محاسبه خواهد بود.
در مورد درآمد بر حقوق، هم درآمد نقدی و هم درآمد غیرنقدی ملاک می باشد.
معافیت های مهم در مالیات حقوق
- هزینه سفر و فوقالعاده مسافرت مربوط به شغل
- عیدی سالانه یا پاداش آخر سال جمعا معادل یک دوازدهم میزان معافیت مالیاتی موضوع ماده ۸۴ قانون مالیاتهای مستقیم
- وجوه حاصل از بیمه بابت جبران خسارت بدنی و معالجه و امثال آن
- مسکن واگذاری در محل کارگاه یا کارخانه جهت استفاده کارگران و خانههای ارزان قیمت سازمانی در خارج از محل کارگاه یا کارخانه که مورد استفاده کارگران قرار میگیرد
- وجوهی که کارفرما بابت هزینه معالجه کارکنان خود یا افراد تحت تکفل آنها مستقیما یا به وسیله حقوقبگیر به پزشک یا بیمارستان (به استناد اسناد و مدارک مثبته) پرداخت کند
- سایر مزایای غیرنقدی معادل قیمت تمامشده برای پرداختکننده حقوق
- مزایای غیرنقدی پرداختی به کارکنان حداکثر معادل دو دوازدهم معافیت موضوع ماده ۸۴ قانون مالیاتهای مستقیم
- حقوق بازنشستگی و وظیفه و مستمری و پایان خدمت و خسارت اخراج و بازخرید خدمت و وظیفه یا مستمری پرداختی به وراث
- حق سنوات و حقوق ایام مرخصی استفاده نشده
- بر اساس ماده ۱۳۷ ق م م میزان ۷/۲ از ۷% بیمه سهم کارگر نیز معاف از مالیات میباشد.
- (معافیت های بیمه کارگر را نام ببریم شامل عائله مندی/ عیدی و پاداش آخر سال / سنوات خدمت / حق ماموریت)
- بعد از دانستن معافیت ها لازم است با نرخ مالیات حقوق آشنا شویم
پرداخت مالیات حقوق برعهده چه کسی است؟
مالیات حقوق جزء مالیاتهای تکلیفی خواهد بود. به این معنا که، کارفرما مکلف است قبل از پرداخت حقوق پرسنل، مالیات آن را شناسایی و از حقوق پرسنل کسر نماید.
بنابراین شناسایی مالیات حقوق و پرداخت کردن آن به عهده کارفرما خواهد بود و پرسنل در مقابل مالیات بر درآمد حقوق، هیچگونه وظیفهای نخواهند داشت.
کارمندان دولت و غیر دولتی هیچ تفاوتی در پرداخت مالیات برای آنها لحاظ نشده است و همگی موظف هستند که مالیات بر درآمد خود را پرداخت نمایند.
جدول مالیات بر حقوق ۱۴۰۲
جدول مالیات بر حقوق در واقع همان میزان و درصد مالیاتی است که در قانون بودجه ۱۴۰۲ در مورد درآمدها تعیین شده است
سقف معافیت مالیاتی موضوع ماده ۸۴ قانون مالیات های مستقیم سال ۱۴۰۲، مبلغ یک میلیارد و دویست میلیون (۱,۲۰۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال است.
بر اساس ماده ۸۴ قانون مالیاتهای مستقیم، میزان معافیت مالیات بر درآمد سالانه مشمول مالیات حقوق از یک یا چند منبع، هر سال در قانون بودجه سنواتی مشخص میشود. بر اساس بودجه ۱۴۰۲، سقف معافیت مالیاتی موضوع ماده ۸۴ قانون مالیاتهای مستقیم در سال ۱۴۰۲، مبلغ یک میلیارد و دویست میلیون (۱,۲۰۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال است. یعنی اگر شما درآمد ماهانه ۱۰ میلیون تومان دارید، تا این میزان از پرداخت مالیات معاف خواهید بود. اما اگر حقوق دریافتی شما از این میزان بیشتر شود، مشمول مالیات خواهید بود.
اکنون میخواهیم با ذکر یک مثال ساده، نحوه استفاده از جدول بالا را بیشتر توضیح بدهیم:
مثال 1: حقوق و مزایای مشمول مالیات شخصی (حقوق و مزایا با کسر معافیت های مقرر ) مبلغ ۱۵۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال می باشد محاسبه مالیات حقوق ایشان با استفاده از جدول فوق به این صورت خواهد بود:
بنابراین مالیات حقوق ایشان ۵،۵۰۰،۰۰۰ محاسبه شد
ردیف | درآمد مشمول ماهانه (میلیون ریال) | درآمد مشمول سالانه (میلیون ریال) | نرخ مالیات |
1 | 0 تا 100 | 0 تا ۱.۲۰۰ | 0 |
2 | نسبت به مازاد ۱۰۰ تا ۱۴۰ | نسبت به مازاد ۱.۲۰۰ تا ۱.۶۸۰ | 10 |
3 | نسبت به مازاد ۱۴۰ تا ۲۳۰ | نسبت به مازاد ۱.۶۸۰ تا ۲.۷۶۰ | 15 |
4 | نسبت به مازاد ۲۳۰ تا ۳۴۰ | نسبت به مازاد ۲.۷۶۰ تا ۴.۰۸۰ | 20 |
5 | نسبت به مازاد بر ۳۴۰ | نسبت به مازاد مازاد بر ۴.۰۸۰ | 30 |
جدول مالیات بر حقوق در واقع همان میزان و درصد مالیاتی است که در قانون بودجه ۱۴۰۲ در مورد درآمدها تعیین شده است
سقف معافیت مالیاتی موضوع ماده ۸۴ قانون مالیات های مستقیم سال ۱۴۰۲، مبلغ یک میلیارد و دویست میلیون (۱,۲۰۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال است.
بر اساس ماده ۸۴ قانون مالیات های مستقیم، میزان معافیت مالیات بر درآمد سالانه مشمول مالیات حقوق از یک یا چند منبع، هر سال در قانون بودجه سنواتی مشخص میشود. بر اساس بودجه ۱۴۰۲، سقف معافیت مالیاتی موضوع ماده ۸۴ قانون مالیاتهای مستقیم در سال ۱۴۰۲، مبلغ یک میلیارد و دویست میلیون (۱,۲۰۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال است. یعنی اگر شما درآمد ماهانه ۱۰ میلیون تومان دارید، تا این میزان از پرداخت مالیات معاف خواهید بود. اما اگر حقوق دریافتی شما از این میزان بیشتر شود، مشمول مالیات خواهید بود.
اکنون میخواهیم با ذکر یک مثال ساده، نحوه استفاده از جدول بالا را بیشتر توضیح بدهیم:
مثال 1: حقوق و مزایای مشمول مالیات شخصی (حقوق و مزایا با کسر معافیت های مقرر ) مبلغ ۱۵۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال می باشد محاسبه مالیات حقوق ایشان با استفاده از جدول فوق به این صورت خواهد بود:
مالیات | نرخ مالیات | |
0 | معاف از مالیات | تا سقف ۱۰۰،۰۰۰،۰۰۰ |
۴،۰۰۰،۰۰۰ | ۱۰% | تا سقف ۴۰،۰۰۰،۰۰۰ روی مازاد |
۱،۵۰۰،۰۰۰ | ۱۵% | ۱۰،۰۰۰،۰۰۰ باقیمانده |
۵،۵۰۰،۰۰۰ جمع کل |
مثال 2: با فرض اینکه حقوق شخصی در اردیبهشت سال ۱۴۰۲ شامل موارد زیر باشد میخواهیم مالیات حقوق ایشان را در این ماه محاسبه می کنیم.
حقوق پایه ۱۶۰،۰۰۰،۰۰۰ریال/ پایه سنوات ۲،۱۰۰،۰۰۰ ريال/ بن خواروبار و مسکن ۲۰،۰۰۰،۰۰۰ ريال/ عائله مندی ۱۰،۶۱۶،۵۶۸ ريال/ حق سرپرستی ۳۷،۰۰۰،۰۰۰ ريال/ اضافه کاری ۲۵،۰۰۰،۰۰۰ ريال و فوق العاده ماموریت ۲،۰۰۰،۰۰۰ ریال می باشد.
در ابتدا برای محاسبه معافیت ۷/۲ از ۷% بیمه سهم کارگر لازم هست مزایای مشمول بیمه را جمع زده و ۷% بیمه را محاسبه کنیم.
در مثال فوق عائله مندی و ماموریت مشمول بیمه نمی باشد بنابراین مجموع بقیه موارد را به دست می آوریم.
بیشتر بخوانید: حداقل حقوق سال ۱۴۰۳ چقدر است؟
حقوق مزایای مشمول بیمه
۲۴۴،۱۰۰،۰۰۰ =۲۵،۰۰۰،۰۰۰+۳۷،۰۰۰،۰۰۰ +۲۰،۰۰۰،۰۰۰ +۱۶۰،۰۰۰،۰۰۰+۲،۱۰۰،۰۰۰
بیمه سهم کارگر
۱۷،۰۸۷،۰۰۰=۷% × ۲۲۴،۱۰۰،۰۰۰
معافیت مالیات حقوق ۷/۲ از ۷%
۴،۸۸۲،۰۰۰ =۲/۷×۱۷،۰۸۷،۰۰۰
اکنون مجموع تمام حقوق ایشان را محاسبه میکنیم، معافیت ها را از حقوق کسر میکنیم تا درامد مشمول مالیات ایشان را به دست بیاوریم.
+۱۶۰.۰۰۰.۰۰۰+۲.۱۰۰.۰۰۰+۲۰.۰۰۰.۰۰۰+۳۷.۰۰۰.۰۰۰+۲۵.۰۰۰.۰۰۰+۱۰.۶۱۶.۵۶۸
مجموع حقوق ایشان ۲۵۶.۷۱۶.۵۶۸=۲.۰۰۰.۰۰۰
با کسر ماموریت و معافیت ۷/۲ از ۷% حقوق و مزایای مشمول مالیات برابر با این مبلغ می باشد
۲۴۹.۸۳۴.۵۶۸=۲۵۶.۷۱۶.۵۶۸-۴.۸۸۲.۰۰۰-۲.۰۰۰.۰۰۰
در نهایت مالیات حقوق ایشان را با استفاده از جدول نرخ مالیات ۱۴۰۲ محاسبه میکنیم.
بنابراین مالیات حقوق ایشان 21،466،914 محاسبه شد.
مالیات | نرخ مالیات | |
۰ | معاف از مالیات | تا سقف ۱۰۰،۰۰۰،۰۰۰ |
4،000،000 | ۱۰% | تا سقف ۱۴۰،۰۰۰،۰۰۰ روی مازاد |
۱۳،۵۰۰،۰۰۰ | ۱۵% | تا سقف ۲۳۰،۰۰۰،۰۰۰ روی مازاد |
۳،۹۶۶،۹۱۴ | ۲۰% | ۱۹،۸۳۴،۵۶۸ باقیمانده |
۲۱،۴۶۶،۹۱۴ |
محاسبه مالیات بر درآمد غیرنقدی
اگر پرسنل دارای مزایای غیرنقدی هم باشد نیاز است آنرا تقویم و تبدیل به بهای ریالی کنیم.
درآمد غیرنقدی مشمول مالیات حقوق به شرح زیر تقویم و محاسبه میشود:
- مسکن با اثاثیه معادل بیست و پنج درصد (۲۵%) و بدون اثاثیه بیست درصد (۲۰%) حقوق و مزایای مستمر نقدی در ماه (به استثنای مزایای نقدی معاف موضوع ماده ۹۱ قانون مالیاتهای مستقیم)، پس از کم کردن وجوهی که از این بابت از حقوق کارمند کسر میشود؛
- اتومبیل اختصاصی با راننده معادل ده درصد (۱۰%) و بدون راننده معادل پنج درصد (۵%) حقوق و مزایای مستمر نقدی (به استثنای مزایای نقدی معاف موضوع ماده ۹۱ قانون مالیاتهای مستقیم) در ماه پس از کسر وجوهی که از این بابت از حقوق کارمند کسر میشود؛
به طور مثال اگر کارفرما خانهای با اثاثه در اختیار فرد قرار دهد و حقوق مستمر وی ماهانه ۲۰ میلیون تومان باشد برای تقویم مسکن وی ۲۵ درصد ۲۰ میلیون محاسبه میشود. مبلغ به دست آمده بهای ریالی مزایای غیر نقدی وی خواهد بود.
البته باید توجه داشت همانطور که در قسمت معافیت ها ذکر شد مزایای غیرنقدی معافیت مخصوص به خود را دارا میباشد که شامل دو دوازدهم معافیت ماده ۸۴ میباشد.
که مبلغ آن در سال ۲۰ میلیون تومان و به صورت ماهانه ۱۶,۶۶۶,۶۶۶ ریال محاسبه میشود.
مثال زیر به شما کمک میکند میزان مزایای غیرنقدی و نحوه تقویم آنرا بهتر درک کنید.
مثال3: حقوق فردی ۲۰۰،۰۰۰،۰۰۰ ريال/ پایه سنوات ۲،۱۰۰،۰۰۰ ريال/ بن خواروبار و مسکن ۲۰،۰۰۰،۰۰۰ ريال/ اضافه کاری ۵۰،۰۰۰،۰۰۰ ريال/ ضمنا به ایشان مسکن با اثاثه هم به عنوان مزایای غیرنقدی تعلق گرفته است.
ابتدا مزایای غیرنقدی ایشان را به بهای ریالی تبدیل میکنیم.
با توجه به توضیحات داده شده باید جمع حقوق و مزایای مشمول مستمر را محاسبه کنیم. چون اضافه کاری مستمر نیست تمام آیتم ها به جز اضافه کاری را با هم جمع میکنیم.
۲۰۰،۰۰۰،۰۰۰ + ۲،۱۰۰،۰۰۰+۲۰،۰۰۰،۰۰۰=۲۲۲،۱۰۰،۰۰۰
با توجه به نرخ تقویم مسکن با اثاثه ۲۵% از مبلغ فوق را محاسبه کنیم
۲۵%×۲۲۲،۱۰۰،۰۰۰= ۵۵،۵۲۵،۰۰۰ تقویم مزایای غیرنقدی
با توجه به معافیت های ذکر شده مزایای غیرنقدی معافیتی برابر با 200،000،000 در سال می باشد. با تقسیم آن به 12 میزان معافیت در ماه مشخص میشود.
۲۰۰،۰۰۰،۰۰۰÷۱۲=۱۶،۶۶۶،۶۶۶ میزان معافیت ماهانه مزایای غیرنقدی
معافیت ۷/۲ از ۷% نیز طبق روش گفته شده در بالا محاسبه میکنیم
۲۰۰،۰۰۰،۰۰۰ + ۲،۱۰۰،۰۰۰+۲۰،۰۰۰،۰۰۰+۵۰،۰۰۰،۰۰۰=۲۷۲،۱۰۰،۰۰۰ حقوق و مزایای مشمول بیمه
۲۷۲،۱۰۰،۰۰۰ × ۷%=۱۹،۰۴۷،۰۰۰ حق بیمه سهم بیمه شده
۷/۲×۱۹،۰۴۷،۰۰۰=۵،۴۴۲،۰۰۰ میزان معافیت مالیات بیمه
با مشخص شدن میزان معافیتها تمامی ایتم های حقوق ایشان را جمع زده و معافیت های مقرر را کسر میکنیم:
+۲.۰۰۰.۰۰۰
۲،۱۰۰،۰۰۰+۲۰،۰۰۰،۰۰۰+۵۰،۰۰۰،۰۰۰+۵۵،۵۲۵،۰۰۰_۱۶،۶۶۶،۶۶۶_۵،۴۴۲،۰۰۰
۳۰۵.۵۱۶.۳۳۴=
بنابراین مالیات حقوق ایشان ۳۲،۶۰۳،۲۶۸ محاسبه شد
مالیات | نرخ مالیات | |
0 | معاف از مالیات | تا سقف ۱۰۰،۰۰۰،۰۰۰ |
۴،۰۰۰،۰۰۰ | ۱۰% | تا سقف ۱۴۰،۰۰۰،۰۰۰ روی مازاد |
۱۳،۵۰۰،۰۰۰ | ۱۵% | تا سقف ۲۳۰،۰۰۰،۰۰۰ روی مازاد |
۱۵،۱۰۳،۲۶۷ | ۲۰% | ۷۵،۵۱۶،۳۳۴ باقیمانده |
۳۲،۶۰۳،۲۶۸ |
دیدگاهتان را بنویسید