راهنمای کامل سامانه واکنش ذینفع مالیاتی
اهداف و دلایل طراحی سامانه واکنش مالیاتی
سامانه واکنش ذینفع مالیاتی یکی از ابزارهای نوین دیجیتال در راستای تحقق شفافیت، عدالت مالیاتی و حکمرانی داده در نظام مالیاتی کشور است.
این سامانه با اتکا به بخشنامه ۲۰۰/۱۴۰۳/۱۱ مورخ ۱۴۰۳/۰۶/۰۷ و بهمنظور کاهش خطاهای اطلاعاتی و تسریع در فرآیند بازخورددهی مودیان نسبت به اطلاعات ثبتشده از سوی نهادهای ثالث، طراحی شده است. با پیادهسازی این سامانه، گامی مؤثر در جهت بهینهسازی فرآیند رد یا تأیید اطلاعات توسط ذینفعان برداشته شده و ارتباط میان سازمان امور مالیاتی و فعالان اقتصادی شفافتر و تعاملیتر شده است.
نحوه دسترسی مودیان به درگاه سامانه واکنش ذی نفعان مالیاتی
دسترسی به سامانه واکنش ذینفع مالیاتی از طریق درگاه ملی خدمات الکترونیکی سازمان امور مالیاتی به آدرس my.tax.gov.ir و همچنین از طریق مسیر مستقیم datareaction.tax.gov.ir فراهم شده است. پس از ورود، کاربران با استفاده از کد ملی و رمز عبور مالیاتی یا از طریق سامانه دولت من میتوانند به پنل اختصاصی واکنش اطلاعات دسترسی یابند.
در صفحه اصلی سامانه، اطلاعات طبقه بندیشده شامل دادههای مشاهدهنشده، مشاهدهشده و ردشده نمایش داده شده و کاربر میتواند با انتخاب بسته اطلاعاتی مربوط، به صورت موردی یا گروهی نسبت به ثبت واکنش اقدام نماید.
معرفی دقیق نقش سامانه در اجرای مواد ۱۶۹
سامانه واکنش ذینفع مالیاتی بهطور خاص در راستای اجرای مواد ۱۶۹ و ۱۶۹ مکرر قانون مالیاتهای مستقیم طراحی شده و تمرکز آن بر اطلاعات ثبتشده از سوی اشخاص ثالث نظیر معاملات فصلی و بارنامههای جادهای است. این سامانه به ذینفعان اجازه میدهد نسبت به اطلاعاتی که درباره آنها بدون اطلاع و توسط دیگران ثبت شده، بازخورد مؤثر ارائه دهند.
اهمیت این موضوع زمانی آشکار میشود که مودیان میتوانند از بارگذاری اطلاعات نادرست یا غیرواقعی در پرونده مالیاتی خود جلوگیری کرده و بدینوسیله از جریمهها، مغایرتها و تضییع حقوق خود پیشگیری نمایند.
آموزش ثبت واکنش در سامانه ذینفعان مالیاتی
در سامانه واکنش ذینفع مالیاتی ، سه نوع واکنش قابل انتخاب برای هر داده وجود دارد:
مشاهدهنشده: هنوز هیچ واکنشی توسط مودی ثبت نشده است.
مشاهدهشده: مودی بهصورت ضمنی صحت اطلاعات را تأیید کرده است.
ردشده: مودی اطلاعات را نادرست دانسته و با درج دلیل، آن را رد کرده است.
مودیان پس از ورود به بسته اطلاعاتی، میتوانند برای هر ردیف، بهصورت تکی یا گروهی یکی از این واکنشها را ثبت کنند. اگر دادهای نادرست باشد، انتخاب گزینه «رد معامله» ممکن است و در این حالت، ثبت دلیل رد الزامی است.
سامانه همچنین ابزارهای گزارشگیری پیشرفته، فیلتر اطلاعات، و مشاهده وضعیت معاملات را در اختیار کاربران قرار میدهد.
نکته مهم آنکه، برای دادههای مشاهدهنشده، بهصورت ماهیانه پیامک یادآوری ارسال میشود تا مودی نسبت به بررسی آنها اقدام نماید.
برای ثبت واکنش در سامانه، کافی است به درگاه my.tax.gov.ir یا datareaction.tax.gov.ir مراجعه کرده و سپس:
۱. در بخش «کارپوشه مودیان»، از منوی سمت راست، گزینه اطلاعات صورت معاملات را انتخاب کنید.
۲. وارد بخش «واکنش (رد/تأیید)» شوید.
۳. بستههای اطلاعاتی نمایش داده میشوند؛ با کلیک روی هر ردیف، میتوانید واکنش مناسب را انتخاب و ثبت نمایید.
راهنمای گام به گام ثبت واکنش در سامانه واکنش ذی نفعان مالیاتی
| شماره مرحله | عنوان مرحله | توضیح عملیاتی |
|---|---|---|
| 1 | ورود به سامانه | آدرس my.tax.gov.ir یا datareaction.tax.gov.ir را در مرورگر وارد کنید. |
| 2 | احراز هویت | ورود با کد ملی و رمز عبور مالیاتی یا ورود با شماره همراه و کد پیامک دولتمن |
| 3 | منوی اطلاعات معاملات | از داشبورد سمت راست، «اطلاعات صورت معاملات» را انتخاب کنید |
| 4 | انتخاب واکنش | گزینه «واکنش (رد/تأیید)» را کلیک کرده و وارد فهرست دادهها شوید |
| 5 | مشاهده دادهها | هر ردیف را بررسی کرده و در صورت نیاز جزئیات را مشاهده کنید |
| 6 | ثبت واکنش | برای هر داده: «مشاهدهشده» یا «ردشده» را انتخاب کنید؛ در صورت رد، علت را درج نمایید |
| 7 | ثبت نهایی | پس از تکمیل واکنشها، اطلاعات را ذخیره و از سامانه خارج شوید |
تفاوت اظهارکننده و ذینفع در سامانه واکنش به اطلاعات مالیاتی
در چارچوب مقررات قانونی سامانه واکنش ذینفع، دو نقش کلیدی تعریف شده است:
از یک سو اظهارکننده یا همان طرف اول قرار دارد که مسئول ثبت اطلاعات در سامانههای مالیاتی است؛ و از سوی دیگر، ذینفع یا طرف دوم که این اطلاعات به نام او درج شدهاند.
این سامانه برای ذینفعان این امکان را فراهم میسازد که بهصورت رسمی و مستند، نسبت به دادههای واردشده درباره خودشان اعتراض یا تأیید ثبت کنند.
مطابق قوانین جاری، چنانچه اظهارکننده اطلاعاتی نادرست یا خلاف واقع درج کند، این اقدام میتواند مشمول پیگرد قانونی و مجازاتهای مالیاتی قرار گیرد.
از اینرو، سامانه واکنش نهفقط یک ابزار اطلاعرسانی و بازخورد، بلکه ابزاری نظارتی و بازدارنده در برابر تخلفات، تبانی و اشتباهات سیستمی بهشمار میرود.
گزارشگیری سامانه و تأثیر آن در پیشگیری از خطا
امکانات فنی سامانه شامل مشاهده و تأیید داده، رد اطلاعات بههمراه ثبت دلیل، فیلتر پیشرفته برای جستجو، و گزارشگیری از وضعیت واکنشهاست. این امکانات موجب میشود مودی بهراحتی و بدون نیاز به مراجعه حضوری، بر اطلاعات ثبتشده از سوی اشخاص ثالث کنترل داشته باشد. استفاده از این سامانه در جلوگیری از تقلب، خطای سیستمی و فساد اداری مؤثر بوده و سبب افزایش دقت در تصمیمات مالیاتی سازمان خواهد شد. همچنین امکان ثبت گروهی برچسبها، از نظر زمانی برای شرکتها و مؤدیان پرحجم، مزیت محسوب میشود.
کاهش اختلافات مالیاتی و تسریع در رسیدگی با سامانه واکنش ذینفع
این سامانه با تسهیل فرآیند واکنش به دادهها، کاهش مراجعه حضوری و ارتقاء دقت اطلاعاتی، موجب صرفهجویی در زمان و هزینه مودیان شده است. همچنین امکان اصلاح سریع اطلاعات اشتباه، باعث کاهش اختلافات مالیاتی، افزایش رضایتمندی، و ارتقاء اعتماد عمومی به عملکرد سازمان مالیاتی میشود.
در کنار این مزایا، کاهش احتمال صدور برگ تشخیص اشتباه و افزایش سرعت در رسیدگی به پروندههای مالیاتی، از دیگر آثار مثبت این سامانه بهشمار میرود. به همین دلیل، استفاده از سامانه برای تمامی مودیان توصیه میشود.
نقش سامانه واکنش در شفافیت اطلاعات مالیاتی
با راهاندازی سامانه واکنش ذینفع، سازمان امور مالیاتی گامی مؤثر در جهت تحقق حکمرانی داده، شفافسازی فرآیندهای مالیاتی و ارتقاء عدالت اقتصادی برداشته است. این سامانه با ایجاد ساختار نظارت دوسویه، این امکان را فراهم کرده است که ثبت اطلاعات مالیاتی صرفاً در اختیار اظهارکننده نباشد، بلکه ذینفع نیز بتواند بهصورت رسمی نسبت به اطلاعات مربوط به خود واکنش نشان دهد.
نتیجه این رویکرد، کاهش تخلفات، افزایش دقت در شناسایی مؤدیان واقعی و تقویت پاسخگویی نهاد مالیاتی است. افزونبر این، حذف فرآیندهای کاغذی و مکاتبات دستی، به تسریع و تسهیل رسیدگیها منجر شده و تجربهای کارآمدتر برای مودیان رقم زده است.
مهلت ثبت واکنش در سامانه واکنش
برخلاف بسیاری از سامانههای مشابه، در سامانه واکنش ذینفع، محدودیت زمانی برای ثبت واکنش تعریف نشده است. مودی در هر زمان که مغایرتی مشاهده کند، میتواند نسبت به آن واکنش نشان دهد. با این حال، برای دادههایی که در کارتابل باقی ماندهاند و هنوز وضعیت آنها تعیین نشده، پیامک یادآوری بهصورت دورهای ارسال میشود.
چنانچه تمام دادهها به وضعیت «مشاهدهشده» تغییر یابد، پیامکها قطع خواهد شد. همچنین امکان اصلاح اطلاعات رد شده وجود ندارد، اما میتوان در مراجعات بعدی نسبت به اطلاعات جدید واکنش ثبت کرد.
کاهش اختلافات میان مودی و سازمان امور مالیاتی با سامانه واکنش ذینفع
با راهاندازی این سامانه، بار بررسی دادههای دریافتی بین سازمان و مودی تقسیم شده و دیگر مسئولیت اثبات اشتباه صرفاً بر عهده مودی نیست. این موضوع موجب کاهش اختلافات، تسریع در رسیدگی، و افزایش کیفیت بررسی پروندههای مالیاتی شده است.
علاوه بر آن، در شرایطی که اطلاعات نادرست موجب ثبت بدهی مالیاتی میشد، اکنون با ثبت واکنش بهموقع، مودی میتواند از تحمیل بدهی جلوگیری کرده و حقوق خود را حفظ کند.
جمعبندی
سامانه واکنش ذینفعان امور مالیاتی، یکی از ارکان مهم نظام نوین نظارتی مالیاتی کشور محسوب میشود. این سامانه نهتنها در راستای تحقق عدالت مالیاتی و شفافسازی دادهها مؤثر است، بلکه به مودیان ابزار دفاعی قدرتمندی در برابر اشتباهات سیستمی یا اظهار نادرست اشخاص ثالث اعطا میکند.
استفاده گسترده از این سامانه، نقش مستقیمی در تقویت اعتماد عمومی، افزایش دقت تشخیص، و پیشگیری از فساد خواهد داشت. بدون شک، تداوم توسعه و ارتقاء این زیرساخت دیجیتال، زمینهساز دستیابی به نظام مالیاتی هوشمند، مشارکتی و عادلانه در آیندهای نزدیک خواهد بود.
❓ سوالات متداول درباره سامانه واکنش ذینفع مالیاتی
آیا مهلت قانونی مشخصی برای ثبت واکنش در سامانه وجود دارد؟
خیر. ثبت واکنش در سامانه محدودیت زمانی ندارد؛ اما تا زمان تعیین وضعیت، پیامک یادآوری بهصورت ماهانه برای مودی ارسال خواهد شد.
در صورت رد اطلاعات، آیا ثبت دلیل الزامی است؟
بله، هنگام انتخاب گزینه «رد معامله»، ثبت علت رد الزامی بوده و در پرونده مالیاتی مودی درج میشود.
اگر اطلاعات به اشتباه تأیید شود، امکان اصلاح وجود دارد؟
خیر، پس از ثبت واکنش (تأیید یا رد) و ذخیره نهایی، امکان ویرایش آن واکنش وجود ندارد؛ دقت در ثبت ضروری است.
تفاوت مشاهدهنشده، مشاهدهشده و ردشده در سامانه چیست؟
- مشاهدهنشده: واکنشی ثبت نشده است
- مشاهدهشده: تأیید ضمنی داده توسط مودی
- ردشده: عدم پذیرش رسمی داده همراه با ثبت دلیل
آیا واکنش گروهی به دادهها در سامانه امکانپذیر است؟
بله، با انتخاب چند ردیف، میتوان برچسب «مشاهدهشده» یا «رد معامله» را بهصورت گروهی ثبت کرد.
اگر داده نادرست توسط شخص دیگری ثبت شده باشد، آیا سازمان بهصورت سیستمی بررسی میکند؟
خیر، مسئولیت اعلام مغایرت بر عهده ذینفع است و بدون ثبت واکنش، داده تأیید تلقی میشود.
دیدگاهتان را بنویسید