صفر تا صد ماده ۲۷۲ ق.م.م
ماده ۲۷۲ قانون مالیاتهای مستقیم
بررسی کامل مشمولین ، حدود ، و الزامات حسابرسی در سال ۱۴۰۴
در سالهای اخیر ، سازمان امور مالیاتی کشور با هدف شفافسازی مالی ، مقابله با فرار مالیاتی و افزایش انضباط مالیاتی ، اجرای دقیقتر صفر تا صد ماده ۲۷۲ ق.م.م را در دستور کار قرار داده است. ماده ۲۷۲ ق.م.م که یکی از ارکان مهم نظارت بر فعالیتهای اقتصادی تلقی میشود، از سال ۱۳۹۴ به شکل اصلاحشده در حال اجراست و از سال ۱۴۰۱ به بعد، با بخشنامهها و اطلاعیههای متعدد ، دامنه مشمولین آن بهطور چشمگیری توسعه یافته است.
مطابق با ماده ۲۷۲ قانون مالیاتهای مستقیم، سازمان امور مالیاتی کشور موظف است تا پایان دیماه هر سال، فهرستی از اشخاص حقیقی و حقوقی مشمول دریافت خدمات حسابرسی را منتشر کند. این افراد یا شرکتها، براساس نوع یا حجم فعالیت اقتصادیشان، ملزم به ارائه صورتهای مالی حسابرسیشده همراه با اظهارنامه مالیاتی هستند.
براساس متن ماده، عدم ارائه گزارش حسابرسی در مهلت مقرر، منجر به جریمهای معادل ۲۰ درصد مالیات متعلق خواهد شد. در صورت بروز تخلف، تعیین درآمد مشمول مالیات، از طریق رسیدگی مستقیم ادارات مالیاتی انجام میشود .
گروههای مشمول ماده ۲۷۲ قانون مالیات های مستقیم
مطابق بخشنامهها و اطلاعیههای رسمی منتشرشده تا سال ۱۴۰۴، مشمولین ماده ۲۷۲ ق.م.م به سه دسته اصلی تقسیم میشوند:
1️⃣شرکتهای موضوع بندهای (الف) و (د) ماده واحده قانون استفاده از خدمات تخصصی
شامل موارد زیر :
- شرکتهای پذیرفتهشده در بورس یا متقاضی پذیرش.
- بانکها، بیمهها و مؤسسات مالی دولتی و عمومی.
- شرکتها و نهادهایی با بیش از ۵۰٪ مالکیت دولتی مستقیم یا غیرمستقیم .
- نهادهای انقلابی از جمله بنیاد شهید و بنیاد مستضعفان .
- شرکتهای دولتی موضوع بندهای الف و ب ماده ۷ اساسنامه سازمان حسابرسی .
این گروه حتی بدون اعلام سالانه نیز دائماً مشمول ماده ۲۷۲ ق.م.م هستند.
2️⃣اشخاص حقیقی یا حقوقی بر اساس نوع فعالیت
اگر نوع فعالیت اقتصادی شرکت یا شخص مشمول یکی از دستههای زیر باشد ، مشمول ماده ۲۷۲ خواهد بود :
- دفاتر و نمایندگی شرکتهای خارجی ثبتشده در ایران.
- شرکتهای سهامی عام و وابسته به آنها.
- شرکتهای سرمایهگذاری (هلدینگ) و شرکتهای تابعه و وابسته.
- مؤسسات عمومی غیردولتی، سازمانها و شرکتهای زیرمجموعه آنها.
3️⃣اشخاص حقیقی یا حقوقی بر اساس حجم فعالیت (درآمد یا دارایی)
بر اساس آخرین اظهارنامه تسلیمی، اگر یکی از شرایط زیر برقرار باشد، شرکت مشمول حسابرسی خواهد شد:
- جمع کل درآمد ناخالص (فروش کالا و خدمات) بیش از ۳۰۰ میلیارد ریال باشد.
- جمع داراییها (ستون بدهکار ترازنامه یا صورت وضعیت مالی) بیش از ۵۰۰ میلیارد ریال باشد.
این حد نصابها در سالهای مختلف دستخوش تغییر شدهاند که در ادامه بهصورت جزئی بیان خواهد شد .
حد نصاب فروش و جمع دارایی مشمول حسابرسی بر اساس سال مالی
1️⃣سال مالی ۱۴۰۲ :
- حد نصاب فروش: ۲۰۰ میلیارد ریال
- حد نصاب دارایی: ۳۵۰ میلیارد ریال
2️⃣سال مالی ۱۴۰۳ :
- حد نصاب فروش: ۳۰۰ میلیارد ریال
- حد نصاب دارایی: ۵۰۰ میلیارد ریال
3️⃣سال مالی ۱۴۰۴ (مبنای اجرایی از دی ۱۴۰۲ به بعد) :
- حد نصاب فروش: ۳۰ میلیارد تومان (۳۰۰ میلیارد ریال)
- حد نصاب دارایی: ۵۰ میلیارد تومان (۵۰۰ میلیارد ریال)
این ارقام بر اساس اطلاعیههای رسمی سازمان امور مالیاتی، از جمله اطلاعیههای مورخ ۱۴ دی ۱۴۰۱ و ۲۶ دی ۱۴۰۲ منتشر شدهاند
مهلت ارائه گزارش حسابرسی
اشخاص حقوقی :
1️⃣حداکثر تا ۳ ماه پس از پایان مهلت اظهارنامه مالیاتی (معمولاً پایان مهرماه)
اشخاص حقیقی :
2️⃣حداکثر تا پایان شهریور ماه سال بعد
در صورت تغییر مهلت اظهارنامه مالیاتی ، مهلت ارسال گزارش حسابرسی نیز به تناسب تمدید می شود
جرایم ناشی از عدم اجرای ماده ۲۷۲ قانون مالیات های مستقیم
در صورت عدم ارائه گزارش حسابرسی در مهلت مقرر :
1️⃣جریمهای معادل ۲۰٪ مالیات متعلق برای مودی تعیین خواهد شد.
2️⃣درآمد مشمول مالیات بر اساس بررسی دفاتر و مدارک توسط مأموران مالیاتی محاسبه میشود.
این جریمه برای مودیانی که در قالب نرخ مقطوع مالیاتی تعیین میشوند، اعمال نمیگردد
شرایط بخشودگی جرایم ماده ۲۷۲
با اینکه متن ماده اشارهای به غیرقابل بخشش بودن جرایم ندارد ، بخشودگی این جرایم بر اساس اطلاعیههای سازمان امور مالیاتی امکانپذیر است؛ البته با رعایت شرایط زیر :
1️⃣پرداخت اصل بدهی مالیاتی و جرایم غیرقابل بخشش .
2️⃣ ارائه درخواست بخشودگی مکتوب .
3️⃣حداکثر تا سقف ۵۰ میلیارد ریال جریمه قابل بخشش خواهد بود .
الزامات شکلی گزارش حسابرسی مالیاتی
مطابق ماده ۲۷۲ ق.م.م ، گزارش حسابرسی باید شامل موارد زیر باشد :
1️⃣اظهارنظر نسبت به کفایت اسناد و مدارک حسابداری .
2️⃣تعیین درآمد مشمول مالیات مطابق مقررات مالیاتی .
3️⃣بررسی مالیاتهای تکلیفی .
4️⃣سایر موارد تعیینشده در قالب نمونه گزارش سازمان امور مالیاتی .
گزارش حسابرسی ، تنها در صورتی مورد پذیرش سازمان امور مالیاتی قرار میگیرد که :
1️⃣توسط مؤسسه عضو جامعه حسابداران رسمی تهیه شده باشد.
2️⃣همراه با اظهارنامه یا حداکثر ظرف ۳ ماه پس از مهلت اظهارنامه ارسال شده باشد .
جمعبندی
ماده ۲۷۲ قانون مالیاتهای مستقیم، ابزاری قانونی برای تقویت شفافیت مالی و نظارت هوشمند بر فعالیت اقتصادی مودیان است. با گسترش دامنه مشمولین ماده ۲۷۲ ق.م.م در سال ۱۴۰۴ و مشخص شدن دقیق حد نصاب فروش و جمع دارایی مشمول حسابرسی، کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی باید نسبت به تکالیف قانونی خود هوشیار باشند. عدم توجه به الزامات حسابرسی مالیاتی، جرایم سنگینی را در پی خواهد داشت که در صورت تأخیر نیز بهراحتی قابل بخشش نخواهد بود اگرچه طبق اطلاعیههای سازمان امور مالیاتی در برخی شرایط قابلیت بخشودگی دارند، اما این بخشودگی تنها در صورت پرداخت کامل بدهی، ارائه درخواست رسمی، و رعایت سقف تعیینشده، قابل اعمال خواهد بود .
آیا اشخاص حقیقی هم مشمول هستند ؟
بله. اگر درآمد یا دارایی آنها به حد نصاب فروش و جمع دارایی مشمول حسابرسی برسد، موظف به ارائه گزارش حسابرسی هستند
آیا مهلت ارائه گزارش قابل تمدید است ؟
در صورت تمدید رسمی مهلت ارسال اظهارنامه ، مهلت ارائه گزارش نیز متناسب با آن تمدید میشود .
آیا شرکتهای پیمانکاری هم مشمول هستند ؟
بله. در این شرکتها ، دریافتی بابت پیمانهای منعقدشده ملاک محاسبه درآمد است
آیا سازمان امور مالیاتی میتواند شرکتهایی را خارج از لیست عمومی، بهصورت موردی مشمول ماده ۲۷۲ کند ؟
بله، به شرط اعلام کتبی تا پایان دیماه هر سال به مودی مربوطه .
اگر شرکتی زیر حد نصاب فروش باشد ولی دارایی بالایی داشته باشد، مشمول حسابرسی است ؟
بله، عبور از یکی از دو حد نصاب (درآمد یا دارایی) برای مشمول شدن کفایت میکند
آیا صرف ثبت دفتر نمایندگی خارجی در ایران ، الزام به حسابرسی ایجاد میکند ؟
بله، حتی بدون فعالیت مالی ، صرف ثبت طبق قانون ۱۳۷۶ مشمولیت را بهدنبال دارد
آیا حسابرسی داخلی یا گزارشات مالی مدیر مالی شرکت میتواند جای گزارش حسابرسی رسمی را بگیرد ؟
خیر، فقط گزارش حسابرسی صادرشده توسط مؤسسات عضو جامعه حسابداران رسمی ایران معتبر است
اگر شرکتی اظهارنامه نداده باشد، حسابرسی مشمول آن میشود ؟
بله ، حتی در غیاب اظهارنامه ، سازمان میتواند با استناد به قرائن ، شرکت را مشمول حسابرسی بداند .
آیا برای شرکتهای مشمول ماده ۲۷۲ امکان ارسال گزارش بعد از مهلت قانونی با درخواست تمدید وجود دارد ؟
فقط در صورت تمدید رسمی مهلت اظهارنامه ؛ در غیر این صورت، تأخیر مشمول جریمه ۲۰٪ میشود .
دیدگاهتان را بنویسید