معافیتهای مالیاتی برای مؤسسات خیریه
معافیت مالیاتی برای موسسات خیریه
موسسات خیریه و سازمانهای مردمنهاد، طبق ماده ۱۳۹ قانون مالیاتهای مستقیم، از نوع خاصی معافیت مالیاتی برخوردار میشوند که به آن «نرخ صفر مالیاتی» میگویند. به بیان ساده، این موسسات باید اظهارنامه مالیاتی خود را به سازمان امور مالیاتی ارائه دهند، اما مالیات محاسبهشده آنها برابر صفر خواهد بود. بنابراین تصور عمومی که خیریهها کاملاً معاف هستند، اشتباه است؛ شرط اصلی، ثبت نام در سامانه ثبت نام معافیت موسسات خیریه و رعایت دقیق تکالیف قانونی است.
معافیت مالیاتی مؤسسات خیریه به معنای کاهش یا حذف مالیات بر انواع خاصی از درآمدها و فعالیتهای این مؤسسات است. هدف اصلی این معافیتها، ترغیب به خدمات عمومی و حمایت از اقشار آسیبپذیر است؛ این اقدام به خیریهها این امکان را میدهد که منابع خود را بهجای پرداخت مالیات، صرف کمک به جامعه کنند. همچنین، این معافیتها باعث شفافیت بیشتر در کارکرد مؤسسات بوده و اعتماد عمومی را به عملیات آنها افزایش میدهد، که در نتیجه باعث تشویق به مشارکت بیشتر خیرین میشود.
شرایط لازم برای معافیت مالیاتی مؤسسات خیریه
برای بهرهمندی از معافیت مالیاتی مؤسسات خیریه باید الزامات قانونی، اداری و مالی مشخصی را رعایت کنند. این شرایط تضمین میکند که سازمان بهصورت شفاف و در راستای منافع عمومی فعالیت میکند.برای استفاده از معافیت مالیاتی، موسسات خیریه باید شرایط زیر را رعایت کنند :
✅ ثبت رسمی : مؤسسات خیریه باید تحت عناوینی مانند «خیریه» یا «عامالمنفعه» بهطور رسمی ثبت شوند.
1️⃣ غیرانتفاعی بودن : ماهیت غیرانتفاعی سازمان باید بهصراحت در اساسنامه ذکر شود.
2️⃣ محدودیت بر معاملات : اساسنامه باید تأکید کند که مؤسسان، اعضای هیئتمدیره یا وابستگان آنها حق بهرهبرداری شخصی از کمکها یا داراییها را ندارند.
3️⃣ تخصیص داراییها پس از انحلال : داراییهای باقیمانده مؤسسه پس از انحلال باید به نهادهای دولتی یا خیریههای دیگر منتقل شود.
4️⃣ ثبت در نظام مالیاتی ملی و دریافت شماره مالیاتی.
5️⃣ ارسال اظهارنامه عملکرد، اظهارنامه ارزش افزوده و صورت معاملات فصلی در مهلت مقرر.
6️⃣ پلمپ دفاتر قانونی و نگهداری اسناد مالی.
7️⃣ رعایت مفاد ماده ۱۳۹ قانون مالیاتهای مستقیم.
8️⃣ همکاری با ناظر مالیاتی و ارائه گزارشهای سهماهه.
9️⃣ تهیه و ارائه گزارشهای مالی مانند ترازنامه و صورت سود و زیان بهصورت سالانه.
سامانه مودیان و ثبت نام الزامی موسسات خیریه
سامانه مودیان مالیاتی (tp.tax.gov.ir) بستر اصلی مدیریت اطلاعات مالیاتی کشور است. کلیه موسسات خیریه مکلفاند در این سامانه ثبت نام کنند و صورتحسابهای الکترونیکی خود را ارسال نمایند. حتی اگر فعالیت آنها غیرانتفاعی باشد، باید گزینه «غیرتجاری» را در ثبت نام انتخاب کنند. عدم ثبت نام موجب لغو معافیت مالیاتی موسسات خیریه خواهد شد. بنابراین نحوه ثبت نام در سامانه مالیاتی معافیت موسسات خیریه بهطور مستقیم به این سامانه مرتبط است.
مراحل ثبت نام در سامانه ثبت معافیت مالیاتی موسسات خیریه
1️⃣ ورود به سامانه : به آدرس tp.tax.gov.ir مراجعه کرده و گزینه ثبتنام یا ورود را انتخاب کنید.
2️⃣ ثبت اطلاعات اولیه : شماره ملی و شماره تلفن همراه خود را وارد کنید. شماره تلفن باید متعلق به فرد ثبتنامکننده باشد و از طریق سامانه شاهکار تأیید میشود.
3️⃣ دریافت کد تأیید : کد تأیید به شماره تلفن همراه ارسال میشود. پس از وارد کردن کد، قوانین و مقررات سامانه را مطالعه و تأیید کنید.
4️⃣ ثبت اطلاعات هویتی : تاریخ تولد، کدپستی و سایر اطلاعات هویتی از طریق سازمان ثبت احوال بررسی و تأیید میشود.
5️⃣ ثبت اطلاعات مؤسسه : اطلاعاتی مانند نام مؤسسه، استان و شهر محل استقرار، تاریخ ثبت، شناسه ملی، کد اقتصادی و شماره مجوز باید وارد شود.
6️⃣ ثبت اطلاعات پرسنل بیمهشده : اطلاعات پرسنل بیمهشده شامل نام، شماره ملی، کد بیمه و سایر جزئیات باید بهدقت ثبت شود.
7️⃣ ثبت حسابهای بانکی : تمامی حسابهای بانکی مرتبط با فعالیتهای خیریه باید با جزئیات کامل (شماره حساب، شماره شبا و نام بانک) ثبت شوند.
8️⃣ ورود به محیط کاربری : پس از تکمیل اطلاعات، کاربر وارد محیط کاربری میشود و میتواند اطلاعات خود را مدیریت و ویرایش کند.
این سامانه با نظارت دقیق بر اطلاعات ثبتشده و شفافسازی تراکنشهای مالی، به مؤسسات خیریه کمک میکند تا با رعایت قوانین و مقررات، از معافیتهای مالیاتی بهرهمند شوند و اعتماد عمومی را جلب کنند.
مدارک لازم برای تشکیل پرونده مالیاتی برای موسسات خیریه
برای تشکیل پرونده در اداره امور مالیاتی، موسسات خیریه باید اسناد زیر را ظرف یک ماه از تاریخ ثبت ارائه دهند: اساسنامه ثبتشده، آگهی تأسیس روزنامه رسمی، مدارک شناسایی موسسان، پروانه فعالیت و اطلاعات حسابهای بانکی. این مدارک پایه اصلی ارزیابی معافیت هستند. اگر در طول فعالیت، اساسنامه اصلاح شود، نسخه جدید نیز باید به اداره مالیاتی ارسال شود. این فرایند جزئی جدانشدنی از نحوه ثبت نام در سامانه مالیاتی معافیت موسسات خیریه است.
اظهارنامه موسسات خیریه
اظهارنامه مالیاتی برای موسسات خیریه یکی از مهمترین تکالیف سالانه است. این اظهارنامه باید حداکثر تا چهار ماه پس از پایان سال مالی (معمولاً ۳۱ تیر) تسلیم شود. در صورت تأخیر، موسسه از معافیت مالیاتی محروم میشود. بنابراین، حتی اگر فعالیت موسسه غیرانتفاعی باشد، عدم ارسال اظهارنامه موجب تعلق مالیات و جرایم خواهد شد. این موضوع اهمیت ویژهای در نحوه ثبت نام در سامانه مالیاتی معافیت موسسات خیریه دارد، زیرا سامانه بهعنوان مرجع رسمی ثبت و پیگیری اطلاعات عمل میکند.
نقش اساسنامه در برخورداری از معافیت برای موسسات خیریه
اساسنامه موسسه خیریه، مهمترین سند قانونی آن است. برای اینکه سازمان امور مالیاتی معافیت مالیاتی موسسات خیریه را بپذیرد، باید مواردی در اساسنامه ذکر شده باشد :
1️⃣ موسسه بهصورت غیرانتفاعی فعالیت کند.
2️⃣ موسسان و مدیران اجازه برداشت از کمکها را نداشته باشند.
3️⃣ پس از انحلال، داراییها به سازمان بهزیستی یا موسسات عامالمنفعه دیگر منتقل شود.
4️⃣ موسسان و اعضای هیئت امنا حق معامله با موسسه را نداشته باشند.
بنابراین اصلاح یا نگارش دقیق اساسنامه یکی از مراحل اصلی نحوه ثبت نام در سامانه مالیاتی معافیت موسسات خیریه است.
مالیات اجاره برای موسسات خیریه
اگر موسسه خیریه مالک ملکی باشد و آن را اجاره دهد، یا اگر ملکی اجارهای را بهعنوان دفتر در اختیار داشته باشد، مشمول مالیات اجاره میشود. البته شرط معافیت در این بخش، آن است که درآمد اجاره صرف امور خیر قیدشده در اساسنامه شود. در غیر این صورت، مالیات مطابق نرخهای مقرر (۲۵ درصد برای اشخاص حقوقی و پلکانی برای اشخاص حقیقی) محاسبه خواهد شد. ثبت این اطلاعات نیز بخشی از فرآیند نحوه ثبت نام در سامانه مالیاتی معافیت موسسات خیریه است.
آیا خیرین مدرسه ساز از پرداخت مالیات معاف هستند ؟
طبق دستور رییس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی معافیت مالیاتی خیران مدرسهساز با هدف شتاب بخشی به طرح های عمرانی نیمهتمام در حوزه آموزش به عمل پیوست .با اجرای این تصمیم که بر اساس اهداف قانون برنامه هفتم اخذ شده است، فرایند احداث پروژههای نیمهتمام آموزشی مدارس، دانشگاهها و خوابگاهها سرعت میگیرد.
شرایط جدید معافیت مالیاتی موسسات خیریه بر اساس آخرین ابلاغیه
📌 اعمال معافیت برای هزینههای حمایتی
مطابق بخشنامهی جدید مورخ ۶ فروردین ۱۴۰۴ از سوی رئیس کل سازمان امور مالیاتی، هزینههای حمایتی پرداختی توسط مؤسسات خیریه نیز مشمول معافیتهای مالیاتی موضوع بند (ط) ماده ۱۳۹ قانون مالیاتهای مستقیم میشوند. این به معنای گسترش دایره معافیتها برای پوشش دادن مخارجی است که مستقیماً به حمایت از اهداف عامالمنفعه و ارائه خدمات خیریه اختصاص دارند.
انواع درآمدهای موسسات خیریه و پیامدهای مالیاتی آنها
درآمدها و معافیت مالیاتی مؤسسات خیریه به انواع مختلفی تقسیم میشوند که هر یک پیامدهای مالیاتی خاص خود را دارند.
1️⃣ درآمد حاصل از کمک های نقدی و غیر نقدی به موسسات خیریه
مطابق با بند (ط) ماده ۱۳۹ قانون مالیاتهای مستقیم، کمکهای نقدی و غیرنقدی که مؤسسات خیریه دریافت میکنند از مالیات معاف هستند، به شرطی که این کمکها برای اهداف عامالمنفعهای که در اساسنامه آمده است صرف شوند. علاوه بر این، کمکهایی که در سال مالی جاری مصرف نمیشوند، میتوانند بدون پرداخت مالیات به سال مالی آینده منتقل شوند.
2️⃣ درآمد حاصل از فعالیت های غیر اتفاعی موسسات خیریه
مؤسسات خیریه ممکن است از طریق فعالیتهایی نظیر برگزاری کارگاههای آموزشی، سمینارها یا انتشار کتاب درآمد کسب کنند. چنین درآمدهایی در صورتی که همسو با اهداف سازمان بوده و بهطور شفاف گزارش شوند، از مالیات معاف خواهند بود.
مثالها شامل :
- دریافت هزینه شرکتکنندگان برای یک سمینار آموزشی.
- فروش کتابهایی که به موضوعات خیریه یا رفاه اجتماعی میپردازند.
3️⃣ درآمد های حاصل از فعالیت های اقتصادی موسسات خیریه
درآمدهای حاصل از فعالیتهای اقتصادی نظیر اجاره املاک یا فروش کالاها، مشمول مالیات با نرخ ثابت ۲۵٪ طبق ماده ۱۰۵ قانون مالیاتهای مستقیم هستند.
نمونهها شامل :
- اجاره دادن یک سالن برای جمعآوری منابع مالی خیریه.
- فروش صنایعدستی تولیدشده توسط اقشار نیازمند.
وظایف حقوقی و مالی برای حفظ معافیت های مالیاتی موسسات خیریه
✅ وظایف مالیاتی
ثبت رسمی در نظام مالیاتی کشور الزامی است.
دفاتر مالی قانونی، مانند اظهارنامههای مالیاتی و دفاتر قانونی، باید بهدرستی نگهداری و در مهلتهای مقرر ارسال شوند.
✅ گزارش های مالی شفاف
مؤسسات خیریه باید اطمینان حاصل کنند که گزارشهای مالی آنها دقیق و قابل دستیابی است. ارائه گزارشهای منظم نهتنها الزامات قانونی را برآورده میکند بلکه اعتماد خیرین را نیز افزایش میدهد.
نمونه هایی از درآمدها و مخارج قابل قبول برای معافیت موسسات خیریه
✅ درآمد قابل قبول
- کمکها : کمکهای نقدی یا غیرنقدی که به سازمان اهداء شده است.
- ارث و میراث : داراییهایی که از طریق وصیتنامه به مؤسسه منتقل شدهاند.
- کمکهای دولتی یا بینالمللی : منابعی که مستقیماً از طرف سازمانهای رسمی تخصیص داده میشوند.
✅ مخارج قابل قبول
مخارجی که مطابق با بند (ح) ماده ۱۳۹ قانون مالیاتهای مستقیم هستند، عبارتاند از :
- حمایت از پروژههای آموزشی و بهداشتی.
- کمک به آسیبدیدگان بلایای طبیعی.
- بازسازی یا حفظ آثار تاریخی.
- پرداخت هزینههای تحصیلی برای دانشآموزان نیازمند.
موارد قانونی و استثنائات برای موسسات خیریه
✅ معافیت ها
مطابق با بند (ط) ماده ۱۳۹، درآمد حاصل از فعالیتهای آموزشی، پژوهشی یا انتشاراتی که در جهت اهداف مؤسسه باشند، معاف از مالیات است.
✅ استثنائات
برخی اقدامات میتوانند معافیت را لغو کنند، مانند :
- عدم ارسال گزارشهای مالی در موعد مقرر.
- مشارکت در فعالیتهای تجاری اعلامنشده.
- سوءاستفاده از کمکها برای منافع شخصی.
توصیه های عملی برای رعایت قانون و شفافیت در موسسات خیریه
1️⃣ سرمایهگذاری در ابزارهای مالی : از نرمافزارهای مدیریت مالی حرفهای بهره بگیرید.
2️⃣ آموزش تیم : کارکنان خود را نسبت به قوانین معافیت مالیاتی آگاه کنید.
3️⃣ همکاری با متخصصان : از حسابداران و حسابرسان خبره برای تضمین رعایت کامل قوانین کمک بگیرید.
4️⃣ اجرای سیستمهای کنترل داخلی : اقدامات کنترلی برای نظارت بر تراکنشها و جلوگیری از سوءاستفاده اجرا کنید.
نتیجهگیری
معافیت مالیاتی، حمایتی کلیدی برای مؤسسات خیریه در ایران است که به آنها اجازه میدهد بیشتر روی اهداف بشردوستانه تمرکز کنند. با رعایت دقیق قوانین مالیاتی، ارائه گزارشهای شفاف و ایجاد فرهنگ داخلی نظم مالی، میتوان به حفظ اعتبار، جلب اعتماد و جذب حمایتهای بیشتر کمک کرد.
همچنین این معافیت یک امتیاز قانونی است که تنها در صورت رعایت کامل تکالیف به موسسه تعلق میگیرد. عدم آگاهی مدیران از قوانین یا کوتاهی در ثبت نام در سامانه ثبت نام معافیت موسسات خیریه میتواند موجب از دست رفتن این امتیاز و تحمیل جرایم مالیاتی شود. بنابراین شناخت قوانین، آشنایی با نحوه ثبت نام در سامانه مالیاتی معافیت موسسات خیریه و استفاده از مشاوره تخصصی، شرط اساسی برای فعالیت شفاف و قانونی موسسات خیریه است.
آیا همه مؤسسات خیریه بهطور خودکار از مالیات معاف هستند ؟
خیر. تنها موسساتی که ثبت رسمی داشته، در سامانه مالیاتی تشکیل پرونده دهند و تکالیف قانونی را انجام دهند، از معافیت برخوردار میشوند.
چگونه میتوان اطلاعات کمک های حمایتی ثبتنشده را در غیاب سامانه پایگاه اطلاعات رفاه مدیریت کرد ؟
تا زمان ارائه سامانه، مؤسسات باید تمام اطلاعات مربوطه را بهصورت داخلی ثبت و در صورت نیاز، مستندات کامل را در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار دهند
در صورت عدم ارائه گزارش حسابرسان مالیاتی در مهلت مقرر، آیا معافیت مالیاتی مؤسسات لغو میشود ؟
خیر، اما مؤسسات باید سایر تکالیف قانونی نظیر تسلیم اظهارنامه و مدارک مالی را کاملاً رعایت کنند
چه نوع مخارجی بهعنوان هزینههای قابل قبول برای معافیت مالیاتی در نظر گرفته میشود ؟
هزینههای مربوط به آموزش، بهداشت، کمک به مستضعفان، ترمیم آثار باستانی، و ایجاد زیرساختهای آموزشی و درمانی از جمله موارد قابل قبول هستند
آیا انتقال کمکهای غیرنقدی بدون سند رسمی، امکانپذیر است ؟
تنها در صورتی که دارایی فاقد سند باشد، انتقال با اسناد عرفی قابلقبول است، در غیر این صورت، سند رسمی الزامی است
اگر موسسه خیریه اظهارنامه مالیاتی ارائه نکند، چه میشود ؟
عدم ارائه اظهارنامه به معنای محرومیت از معافیت مالیاتی و تعلق جرایم سنگین است.
آیا درآمد اجاره ملک متعلق به موسسه خیریه مشمول مالیات است ؟
بله، مگر اینکه درآمد حاصل صرف امور خیریه ذکر شده در اساسنامه شود.
دیدگاهتان را بنویسید