حق تاهل چیست ؟
محتوای جدول
حق تاهل در سال 1404 چیست؟
حق تاهل در سال 1404، یک مزیت قانونی است که به کارگران و کارمندانِ مشمول قانون کار اختصاص دارد. این مزیت ماهانه به حقوق آن‌ها افزوده میشود و در قالب یک مبلغ ثابت، بدون در نظر گرفتن سابقه کار یا میزان حقوق پایه، پرداخت می‌گردد. فلسفه اصلی تصویب این حق، تشویق به ازدواج، تحکیم بنیان خانواده و توجه به شرایط اقتصادی زوج‌های جوان است.
نکته مهم اینکه در سال‌های قبل، عنوان مستقلی با نام حق تاهل در قانون کار ذکر نشده بود و صرفاً حق عائله‌مندی (که به همسر و فرزندان تعلق می‌گرفت) یا حق اولاد (مختص فرزندان) مورد توجه قرار می‌گرفت. اما از سال 1403 با تصمیم شورای عالی کار، آیتم حق تاهل به‌صورت رسمی در فیش حقوقی کارکنان متأهل درج شد و در سال 1404 نیز ادامه یافته است.
مبلغ حق تاهل در سال 1404
بر اساس بخشنامه‌ای که از سوی شورای عالی کار صادر شده، مبلغ حق تاهل در سال 1404 برای تمام کارگران و کارمندان متأهل مشمول قانون کار ماهانه 500 هزار تومان تعیین شده است. این رقم مشابه مبلغ سال 1403 است و تغییر نکرده. از ویژگی‌های مهم این مبلغ آن است که به‌صورت یکسان برای تمام افراد متأهل (زن یا مرد) منظور میشود و هیچ عامل دیگری همچون سابقه کار، میزان حقوق پایه یا تعداد سال‌های بیمه‌پردازی در آن تأثیرگذار نیست.
توجه مهم: لازم به تأکید است که بر اساس بخشنامه‌های صادره از سوی شورای عالی کار، هیچ افزایش درصدی بر مبلغ حق تاهل در سال ۱۴۰۴ اعمال نشده و مبلغ آن در مقایسه با سال گذشته تغییری نکرده است. بنابراین حق تاهل همچنان ماهانه ۵۰۰ هزار تومان تعیین شده و هرگونه شایعه درباره افزایش یا تغییر در این رقم، فاقد اعتبار است
حق تاهل به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟
مطابق تصمیم شورای عالی کار، حق تاهل در سال 1404 به تمامی افراد شاغل مشمول قانون کار که ازدواج رسمی و دائمی داشته باشند، تعلق می‌گیرد. شرایط مهم در این زمینه عبارت‌اند از:
1. ازدواج دائم و ثبت‌شده: افرادی که ازدواج موقت دارند، از دریافت حق تاهل محروم هستند.
2. زنده بودن همسر: در صورتی که همسر فرد شاغل فوت کرده باشد یا طلاق صورت گرفته باشد، حق تاهل به آن فرد پرداخت نمی‌شود.
3. تساوی بین زن و مرد: این حق بین کارکنان زن و مرد تفاوتی قائل نشده است و هر دو می‌توانند آن را دریافت کنند.
4. عدم محدودیت سابقه کار: برخلاف حق اولاد که نیازمند حداقل 720 روز سابقه بیمه است، دریافت حق تاهل هیچ پیش‌شرطی در خصوص سابقه بیمه یا سابقه کار ندارد.
5. اشتغال مشمول قانون کار: این مزیت به تمام کارگران (و در مواردی که طبق مقررات از قانون کار تبعیت کنند، کارمندان) پرداخت میشود و حتی بازنشستگانی که مجدداً در بخش خصوصی استخدام شده‌اند، واجد شرایط هستند.
آیا حق تاهل به زنان نیز تعلق می‌گیرد؟
از آنجا که حق تاهل برای کارگران متأهل در نظر گرفته شده و تساوی حقوق در این آیتم رعایت میشود، به زنان متأهل نیز این مبلغ پرداخت خواهد شد. بنابراین اگر زنی شاغل باشد و ازدواج دائمی را به ثبت رسانده باشد، حتی بدون آنکه سرپرست خانوار باشد، مشمول دریافت حق تاهل خواهد شد.
حق تاهل مشمول بیمه و مالیات است؟
یکی از پرسش‌های پرتکرار درباره حق تاهل در سال 1404 این است که آیا باید از مبلغ آن حق بیمه و مالیات کسر شود یا خیر. مطابق بخشنامه‌های صادره، حق تاهل به‌عنوان یکی از مزایای مستمر محسوب میشود و مشمول کسر حق بیمه و مالیات خواهد بود. موارد زیر در این رابطه حائز اهمیت‌اند:
1. کسر بیمه: به‌موجب آیین‌نامه‌های اجرایی سازمان تأمین اجتماعی، مزایای مستمر نقدی، از جمله حق تاهل ، مشمول کسر حق بیمه هستند. مبلغ 500 هزار تومانی حق تاهل، در لیست بیمه به‌صورت مجزا درج میشود و درصد بیمه نیز از این آیتم کسر می‌گردد.
2. کسر مالیات: از ابتدای سال 1403 و سپس در سال 1404 طبق بندهای مربوط در قانون بودجه، مشمول مالیات قرار گرفت. بدین ترتیب، مبلغ 500 هزار تومان قبل از پرداخت نهایی، با توجه به قوانین مالیاتی کسر میشود
آیا حق تاهل جزو مزد ثابت است؟
حق تاهل در ردیف مزایای رفاهی و انگیزشی طبقه‌بندی میشود و جزو مزد ثابت یا مبنا قرار نمی‌گیرد. مزایای رفاهی (نظیر کمک‌هزینه مسکن، بن کارگری و حق تاهل) جدا از حقوق پایه محاسبه شده و صرفاً به‌صورت جداگانه در فیش حقوقی درج می‌شوند. با این حساب، تغییرات حقوق پایه هیچ تأثیری در مبلغ حق تاهل ندارند و این آیتم هم در محاسبه مزد مبنا یا سنوات و عیدی وارد نمی‌شود.
آیا حق تاهل در محاسبه عیدی و سنوات تأثیر دارد؟
اگرچه حق تاهل جزو مزد مبنا محسوب نمی‌شود و در محاسبه عیدی، سنوات و اضافه‌کار تأثیری ندارد، اما طبق قانون کار به‌عنوان بخشی از حق‌السعی به حساب می‌آید
تفاوت حق تاهل و حق اولاد
در کنار حق تاهل، حق اولاد نیز یکی دیگر از مزایای کارکنان در قانون کار است. با این حال، تفاوت‌های مهمی میان این دو وجود دارد:
مبنای تعلق: حق تاهل صرفاً برای کارگران متأهل در نظر گرفته میشود، اما حق اولاد منوط به داشتن فرزند واجد شرایط (از لحاظ سنی یا شرایط تحصیلی) و حداقل 720 روز سابقه بیمه‌پردازی است.
مبلغ پرداختی: در سال 1404، مبلغ حق تاهل ثابت 500 هزار تومان تعیین شده، اما حق اولاد برای هر فرزند به‌صورت جداگانه محاسبه میشود و معمولاً مبلغ آن بیشتر از 700 هزار تومان خواهد بود (برای هر فرزند در محدوده اعلامی 7,166,184 ریال یا ارقام مصوب تازه).
معافیت بیمه‌ای: حق اولاد (یا حق عائله‌مندی برای فرزند) در اغلب موارد معاف از کسر بیمه است، درحالی‌که حق تاهل مشمول بیمه میشود.
تعداد افراد مشمول: حق تاهل به ازدواج قانونی فرد مربوط بوده و با فوت یا طلاق، قطع میشود. اما در حق اولاد، حتی پس از طلاق زوجین، حمایت بابت فرزندان تحت تکفل همچنان ادامه می‌یابد
محاسبه حق تاهل درشرایط کارکرد ناقص و قراردادهای پاره‌وقت
اگر یک کارگر متأهل، به هر دلیلی (مانند شروع کار از میانه ماه یا داشتن مرخصی بدون حقوق) تمام روزهای ماه را کار نکرده باشد، مبلغ حق تاهل در آن ماه به نسبت روزهای کارکرد محاسبه خواهد شد. فرمول کلی در این حالت به‌صورت زیر است:
حق تاهل روزانه = (مبلغ ماهانه حق تاهل) ÷ (تعداد روزهای کاری ماه)
حق تاهل پرداختی در ماه ناقص = حق تاهل روزانه × تعداد روزهای کارکرد
مثال: محاسبه حق تاهل در صورت کارکرد ناقص
فرض کنید مبلغ حق تاهل ماهانه برای سال ۱۴۰۴، ۵۰۰ هزار تومان تعیین شده است. حال اگر کارگری در یک ماه (با ۳۰ روز کاری کامل) تنها ۱۵ روز کارکرد داشته باشد، حق تاهل او به شکل زیر محاسبه میشود:
ابتدا حق تاهل روزانه را مشخص می‌کنیم:
حق تاهل روزانه = (مبلغ حق تاهل ماهانه) ÷ (تعداد روزهای کاری ماه)
16,666 تومان = 500,000 تومان ÷ 30 روز = حق تاهل روزانه
سپس حق تاهل پرداختی را بر اساس روزهای کارکرد به دست می‌آوریم:
حق تاهل پرداختی = (حق تاهل روزانه) × (تعداد روزهای کارکرد)
250,000 تومان = 16,666 تومان × 15 روز ≈ حق تاهل پرداختی
بنابراین، با توجه به کارکرد ۱۵ روزه در ماه، کارگر واجد شرایط حق تاهل، حدود ۲۵۰ هزار تومان بابت این آیتم دریافت خواهد کرد.
مثال: محاسبه حق تاهل برای کارگران ساعتی
برای افرادی که ساعتی یا پاره‌وقت کار می‌کنند، محاسبه حق تاهل بر اساس نسبت ساعات کارکرد به ساعت کاری موظفی ماه انجام میشود. فرض کنید مبلغ حق تاهل 500 هزار تومان تعیین شده و ساعت کاری موظفی در ماه، 176 ساعت باشد. حال اگر کارگر پاره‌وقت، 88 ساعت در ماه کار کرده باشد، حق تاهل او به روش زیر محاسبه می‌گردد:
حق تاهل ماهانه بر اساس ساعت کارکرد=مبلغ کامل حق تاهل×(ساعت کارکرد واقعی÷ساعت کاری موظفی ماه)
500,000 تومان × (88 ÷ 176)= 500,000 تومان × 0.5= 250,000 تومان
در این مثال، کارگر با 88 ساعت کار در ماه، حق تاهل 250 هزار تومان را دریافت می‌کند.
حق تاهل در فیش حقوقی
از ابتدای سال 1403 و به‌ویژه در سال 1404، کارفرمایان باید در فیش حقوقی کارگران مشمول قانون کار که متأهل هستند، آیتم حق تاهل را درج کنند. این آیتم به‌صورت جداگانه از حقوق پایه و سایر مزایا قید میشود. اگر در ماه‌های خاصی، کارکرد کمتر از یک ماه باشد (مثلاً 15 روز یا 20 روز)، کارفرما ملزم است حق تاهل را به نسبت روزهای کارکرد پرداخت نماید.
حق تاهل در لیست بیمه
بر اساس قوانین و بخشنامه‌های سازمان تأمین اجتماعی، حق تاهل یک مزیت مستمر محسوب شده و باید در لیست بیمه، به‌صورت جداگانه ثبت شود. نرم‌افزار رسمی ارسال لیست بیمه (معروف به دیسک بیمه) از نسخه‌های به‌روزشده، بخشی برای درج حق تاهل دارد. در این بخش باید:
1. مقدار ماهانه حق تاهل (500 هزار تومان) برای کارگر متأهل وارد گردد.
2. برای روزهای کاری ناقص، به میزان تناسب روزهای حضور، حق تاهل محاسبه و وارد شود.
3. حق بیمه، از مجموع حقوق پایه و سایر مزایای مستمر (از جمله حق تاهل) کسر می‌گردد.
عدم ثبت صحیح حق تاهل در لیست بیمه ممکن است مشمول جریمه یا مشکلات بعدی برای کارفرما و کارگر شود؛ چراکه بازرسان سازمان تأمین اجتماعی به این موارد توجه ویژه دارند.ضمن اینکه این مبلغ می تواند بر مقدار حقوق و مستمری بازنشستگی کارکنان اثرگذار باشد.
جمع‌بندی
حق تاهل در سال 1404 همچنان به‌عنوان یکی از مزایای رفاهی مهم برای کارگران و کارمندان متأهل مشمول قانون کار مورد توجه است. این آیتم، بدون تأثیرپذیری از سابقه کار، حقوق پایه یا تعداد سال‌های بیمه‌پردازی، مبلغ ثابتی معادل 500 هزار تومان در ماه را شامل میشود. مهم‌ترین نکات پیرامون این مزیت عبارت‌اند از:
1. شرایط: به همه افراد متأهل (اعم از زن یا مرد) تعلق می‌گیرد، مشروط بر اینکه ازدواج آن‌ها به‌صورت دائم ثبت شده باشد و همسرشان در قید حیات باشد.
2. مبلغ: رقم آن برای سال 1404 همان 500 هزار تومان است که به‌صورت ماهانه پرداخت میشود و در صورت ناقص بودن روزهای کارکرد، به نسبت روزهای حضور محاسبه خواهد شد.
3. تفاوت با حق اولاد: حق اولاد برای فرزندان کارگر یا کارمند با شرط داشتن حداقل 720 روز سابقه بیمه‌پردازی تعیین میشود و از نظر مبلغ و شرایط با حق تاهل متفاوت است.
4. مشمول بیمه و مالیات: به دلیل ماهیت مزایای مستمر، حق تاهل تحت کسر حق بیمه و مالیات قرار می‌گیرد.
5. عدم تأثیر در عیدی و سنوات: چون جزء مزد مبنا یا مزد ثابت محسوب نمی‌شود، در عیدی و سنوات لحاظ نخواهد شد.
در نهایت، اجرای دقیق حق تاهل و رعایت مقررات بیمه‌ای و مالیاتی مربوط به آن، نشان‌دهنده تعهد کارفرمایان به قوانین کار است و می‌تواند در بهبود شرایط رفاهی کارگران متأهل تأثیر بسزایی داشته باشد. از آنجا که قوانین و بخشنامه‌های مربوط به حقوق و دستمزد در حال به‌روزرسانی است، توصیه میشود افراد مشمول قانون کار، همواره از آخرین تغییرات در بخشنامه‌های شورای عالی کار، سازمان تأمین اجتماعی و قوانین مالیاتی مطلع باشند تا بتوانند از حقوق قانونی خود حداکثر استفاده را ببرند.
چرا باید حق تاهل مشمول بیمه باشد وقتی بیمه خدماتی ارائه نمیدهد …..
اصلا بیمه چه معنی دارد وقتی هه چی آزاد حساب میشود چه خدمتی اضافه شده……
علت چیست ؟؟؟؟؟
سلام و عرض ادب
بعضی از حقوق و مزایا مانند حق اولاد و حق ماموریت، بازخرید مرخصی، پاداش و عیدی پایان سال، حق سنوات و کمک هزینه ایام بیماری، معاف از حق بیمه می باشد و به جمع حقوق و مزایای مشمول بیمه اضافه نمی شود ولی بقیه مزایا شامل می باشد و طبق قانون اداره کار این حقوق و مزایای مشمول بیمه مشخص می گردد.